«Ушанлын, чын да чон йодмо почеш»

Мишкан РОВД-н ветеран организацийже 1987 ийыште ышталтын. Икымше председательлан отставкысе милиций майор Андрей Салишевич Сайранов сайлалтын. Ветеран-влак совет палемдыме мероприятий-влак шукталтмым, пўсє проблема ден йодыш-влакым решатлыме, самырык специалист-влакым пашаш налме да ятыр моло йодышламат решатлымаште чолган участвоватлен. Тўшка вий дене 2015 ийыште Мишканыште МВД отделын музейжым почмо. Тушто архив документ-влак, районышто икымше милиционер-влакын фотографийышт, пырля эртарыме тўрлє мероприятий-влак дене палыме лияш лиеш. МВД ветеран-влакын кечыштышт, 17 апрельыште, полиций пашаен-влак кызыт сулен налме канышыште улшо коллегышт-влак дене вашлиймашым эртареныт. Ужмє ветеран-влак коклаште Талгат Абдуллин, Ахматзия Галимзянов, Харис Гайфуллин лийыныт. Нуно милицийыш пашаш толмышт да милиций илыш гыч ятыр онай эпизод-влак нерген шарналтеныт. Ту жапыште кадр-влакым ямдылыме пашалан кугу вер ойыралтын: у пашаен-влакым паша коллективын темлымыже да ветеран-влак советын йєплымыжє почеш гына налыныт. ОВД зданийыште пеш пенгыде дисциплина лийын. Эсогыл тугай жапат лийын, милиций пашаен-влаклан тамакым шупшаш чареныт, вет нуно граждан-влаклан чыла шотыштат пример лийшаш улыт, таза илыш-йўлам кучаш, художественный самодеятельностьышто участвоватлаш пернен. Милицийын кечыже лўмеш - 10 ноябрьыште Мишкан РДК-ште кугу мероприятий эртен. ОВД пашаен-влаклан кугу текшырымашлан намыс суд шотлалтын. Иктаж-могай ситыдымашым але уда койышым йолташ-влак, начальник-влак ужыныт гын, тыгай суд ончык шогалаш логалын. Ветеран-влак отделыште машина уке жап годсо илышым шарналтеныт. Машина олмеш тунам имне-влак лийыныт. Нуным пукшашлан милиций пашаен-влак Новотроицкий села воктене шудым ямдыленыт. Верысе калык дечат полышым йодаш логалын. Иктаж-могай тора ялышке участковый милиционерлан каяш кўлын гын, иктат ваштареш лийын огыл. - Гражданский ен-влак внутренний паша органын пашаенже-влакым эре пагаленыт, - маныт ветеран-влак. - Сандене тендамат чын, намыс йодмо почеш служитлаш ўжына. Иктым шарныза, эн ончычак айдеме лийын кодман. Уна-влак ўжмылан да саламлымылан тауштеныт. Кызыт полиций отделыште самырык специалист-влакын ситыдымыштым шотыш налын, ветеран-влак кертмышт семын полшаш сєреныт. Тачысе кечылан следователь, дознаватель, уголовный розыскын оперуполномоченныйже, экономический безопасность да коррупций ваштареш шогышо отделын оперуполномоченныйже, участковый, корнысо патрульный службын инспекторжо, водитель-влак кўлыт. Вашлиймаш мучаште кадрвлак отделын начальникше Николай Салмиянов полиций пашае‰-влак лўм дене ветеран-влакым тиде лўмлє кече дене саламлен да тазалыкым, пиалым тыланен. Россий МВД-н Мишкан районысо отделын историйже гыч 1930 ий 21 декабрьыште партий райкомын заседанийыштыже ГПУ-н районысо уполномоченныйже И. Сагапульцевын «Милиций управленийым ыштыме нерген» докладшым колыштыныт. ЦИК да СНК пунчалышт негызеш Милиций управленийым ышташ пунчалыныт, тудо ГПУ вуйлатыме почеш пашам ышташ тўналеш. Милиций управленийын начальникшылан Николай Сергеевич Изергиным шогалтеныт. Тудо 1901 ийыште шочын. Районный учреждений аппаратым чумыраш неле лийын. Квалификационный кадр-влак ситен огытыл, техника да келшыше помещений лийын огыл. Мишканыш толшо пашаен-влакым частный пєртлашке илаш пурташ логалын. Милицийын тўн задачыжлан закон-влакым, рўдє да верысе власть орган-влакын пунчалыштым илышыш пуртымым текшыраш, революционный порядкым да общественный безопасностьым аралымаш лийын. Тыгак преступность ваштареш кучедалшаш, дела-влакым шымлышаш, государствын да граждан-влакын погыштым аралышаш лийын. Милицийын историйыштыже посна верым Кугу Отечественный сар жап налеш. Милиций пашаен-влак чумыр калык дене пырля шочмо элым аралаш шогалыныт. Нунын коклаште милиций сержант-влак Семен Минилбаевич Минилбаев, Русай Александрович Александров, милиций майор Андрей Салишевич Сайранов лийыныт. 1943 ий марте Мишкан районный отделенийыште милиций начальниклан тичмаш огыл кыдалаш образованиян ен-влак пашам ыштеныт. Варажым вуйлатыме пашашке высший профильный образованиян-влак гына налылтыныт. 50-ше ийла мучаште, 60-шо ийла тў‰алтыште КПСС ЦК Хрущевын реформыжым илышыш пурташ тўналын. Район-влакым кугемденыт. Мишкан районым Бирский районыш ушеныт. Икмыняр ий гыч уэш шке верышкыже пєртылын. РОВД-н пашаштыже кадрвлакым ямдылымылан кугу вер ойыралтын. Ты проблемым 70-ше, 80-ше ийлаште гына тўрыснек гаяк решатлыме. Милиций радамыш пашазе классын, колхоз крестьянствын да калык интеллигенцийын ончыл енже-влак толыныт. Пашаен-влак шке шинчымашыштым Елабужский, Свердловский, Уфимский МВД школлаште шуареныт. Таче нуно неле оперативный обстановыкшто службым намият, но присягылан ўшанле кодыныт.

Виктория ИШМУРЗИНА. Материалым МВД-н Мишкан отделын музейже пуэн. «Ушанлын, чын да чон йодмо почеш» Мишкан район МВД-н ветеранже-влак полиций пашаен-влак дене вашлийынытн