«Уярня – 2024»

Уярня ожсо пайрем улеш. Тудо февраль мучаш – март тўналтыште палемдалтеш. Ожно, конешне, пайремым вес йєн дене шотленыт, рашрак лияш гын, икмыняр йєн дене – кажне кундемыште посна йєн лийын. Но кызыт чылан рушым ончат. Тўн шотышто – тиде Шорыкйол да кугече кокласе пайрем. Марий ™ярня шочмын тўналеш да рушарня марте шуйна. «Уярня» пайремышке тений 9 финн-угор коллектив толын: «Вўд толкын» фольклор ансамбль (Мишкан районысо Пўнчер ял), «Онгырйўк» фольклор калык ансамбль (Благовещенск ола), «Ужара» мурышо калык ансамбль (Мишкан районысо Нерге ял), «Ныжыл сем» мурышо ансамбль (Мишкан районысо Кўрзе ял), «Саскавий» марий фольклор ансамбль (Балтач районысо Тєлвай ял), «Марий кумыл» фольклор калык коллектив (Калтаса районысо Кугу Агытан ял), «Соказа сем» мурышо ансамбль (Мишкан районысо Кугу Соказа ял), «Ший памаш» фольклор калык коллектив (Мишкан районысо Монар ял) да «Кирей сем» фольклор коллектив (Калтаса районысо Актыган ял). Чевер эр кече тиде кечын РДК ончыко уна-влакым пўтынь район гыч ўжын конден, фестивальын участникше-влакат шагалын огыл лийыныт. Пайрем шўлышым ямле гармонь сем, марий муро, шокшо мелна да шашлык пуш пуртеныт. Кумылан-влак чулымын «тывырдыкым» куштеныт. Пайрем тўналшаш жаплан калык площадь тич погынен. Йоча-влак, конешне, утларакшым курыкышто шогышо Марля кува-влак йыр пєрдыныт да черет ден возалтыныт. Мероприятий районысо тўрлє организаций-влак ямдылыме ўстел-влакым тергымаш гыч тўналын. Пагален ўжмє уна ден жюрин членже-влак тушто вера‰дыме кочкыш-влакым тамленыт да акленыт, кажне ўстелыште тўн верым, конешне, мелна налын. Тылеч вара пайремын унаже да коллектив-влакым Мишкан район МР администраций вуйлатышын икымше заместительже Лариса Александрова, «Эрвел марий» марий калыкле-тўвыра региональный автономий председатель Радион Плотников, «Эрвел марий» верысе марий калыкле-тўвыра автономий вуйлатыше Валерий Байбулатов саламленыт. Саламлымаш деч вара конкурсный программе тўналын. Тушто кажне коллектив шкенжын усталыкшым ончыктен. Калык нунын выступленийыштым куанен ончен. Пайрем чынжымак пеш ямле лийын. Ямле марий куштымаш семым колын, шукын верыштышт шоген кертын огытыл да куштымашке ушненыт. Ты жапыштак РДК ончылно тўрлє танасымаш ден модмаш-влак эртаралтыныт. Модмаш-влак о‰ай да йомартле лийыныт да модшо-влакланат, ончышо-влакланат куаным конденыт. Но кеч-могай пайремынат мучашыже уло да кеч-могай конкурс але фестиваль иктешлымаш дене пыта – сеныше ден призёр да тўрлє номинацийыште ойыртемалтше-влак рашемдалтыт. Тиде ганат тыгак лийын. Фестивальын участникше-влак коклаште вер-влак тыге шелылтыныт: кумшо верым Калтаса районысо «Марий кумыл» фольклор калык коллектив, «Кирей сем» фольклор коллектив, Мишкан районысо «Ужара» мурышо калык ансамбль, «Ныжыл сем» мурышо ансамбль пєленыт; кокымшо верым - Мишкан районысо Пўнчер ялысе «Вўд толкын» фольклор ансамбль ден Кугу Соказа ялысе «Соказа сем» мурышо ансамбль. «Уярня» марий пайремлан лўмлалтше Финн-угор калык-влакын творчествышт региональный фестивальыште кум коллектив се‰ен: Благовещенск оласе «Онгырйўк» фольклор калык ансамбль, Мишкан районысо «Ший памаш» фольклор калык коллектив да Балтач районысо «Саскавий» марий фольклор ансамбль. Тылеч вара пайрем ўстелым ямдылыше организаций-влакым палемдыме. Эше ик гана каласен кодыде ок лий – ўстел-влак тўрлє сийлан поян лийыныт да моштен сєрастаралтыныт. А могай-гына тўрлє мелна лийын огыл! Мєртньє дене, ўмбал дене, тўрлє емыж дене, изи мелна, кугу мелна, конга мелна, мелна когыльо, мелна рулет... Нунын сыныштат тўрлє улмаш – ажурный, понго, шыл дене мешак сынан, мелнан конфет, сыр дене кулёк, тувыртыш дене мелна... Мелна конкурсышто организаций-влак коклаште икымше верым «Ласточка» 3 №-ан йоча сад налын, кокымшым – Мишкан селасе агропромышленный колледж, кумшым – «Солнышко» 1 №-ан да «Родничок» 4 №-ан йоча сад-влак. Пайремыште тыгак Марля кува-влак конкурс эртен. Эн мотор Марля кувалан «Ласточка» 3 №-ан йоча садын чучелыжым шотлымо, кокымшо верым Мишкан селасе агропромышленный колледжын Марля куважлан пуымо, кумшым – «Солнышко» 1 №-ан йоча садын мотор ватыжлан. Пайрем моткоч о‰айын да ямлын эртен. Калыклан йокрокланаш жап лийын огыл. Чыланат муреныт, куштеныт, тўрлє модмаш дене модыныт. Фестивальыште участвоватлыше коллектив-влак деч посна пайремым сєрастараш тыгак «Мишкан сем» мурышо калык ансамбль, «Эрвий» мурышо-семўзгар ансамбль, БР-н сулло пашае‰же - мурызо Светлана Каншаева, мурызо-влак Закир Хакимов да Леонид Иванов полшеныт. Пайремын ик эн вучымо да ямле татше Марля кувам йўлатымаш лийын. Тулвуйым тушкалтымеке, тудет, калыкым, поснак – йоча-влакым, куандарен, яндарын ылыжын да кўчык жапыште йўлен пытен. Кодшийсе коштыра йўлен пытыме дене чыла экшык, ойго да шўлык эртыше ийыште кодыныт.

Светлана ТОЙМУРЗИНА.