Илыш корно дене чулымын ошкылеш

Мишкан районысо калык физкультур да спорт дене эре пеҥгыде кылым кучен ила. Ончычсо спортсмен-влак, сулен налме канышыш лектын гынат, тиде кылым огыт кўрл. Тыгай еҥ-влак кокла гыч иктыже – Мишкан селаште илыше Эрик Айнушевич Ибагишев. Тудо уже 72 ияш улеш гынат, чулымлыкшо изишат йомын огыл. Вет пел курым утла спорт да физкультур дене кылым кучымаш тудлан кугу чолгалыкым пуэныт.
Эрик Айнушевичын спорт илышыже 1969 ийыште тўҥалын. Мишкан кыдылаш школым тунем пытарымеке (ондак Мишкан селасе кандашияш школышто тунемын, кыдылаш образованийым 1 №-ан Мишкан кыдалаш школышто налын), Эрик илышыжым лач спорт дене кылдаш лийын. Тудлан Мишкан селасе кандашияш школышто туныктышо Анатолий Васильевич Васильев ден 1 №-ан Мишкан кыдалаш школышто туныктышо Изиляй Изиляевич Изиляев сай пример лийыныт. Коктынат физкультурым туныктеныт да шке пашаштым эре алал кумылын ыштеныт, йоча-влакымат спорт дене кылым кучаш кумылаҥден моштеныт.
Эрик Ибагишевымат, спорт илышыште сеҥымашыже- влакым ужын, лач тиде корно дене каяш таратеныт. Нунын ойыштым колыштын, рвезе школ деч вара Кўрзе ялысе кандашияш школышко физкультурым туныкташ пурен. Ик ий пашам ыштымеке да йырже спорт деке кумылан еҥ-влакым чумырымеке, тудо шке пашаштыже изи огыл сеҥымашыш шуын кертын. Поснак ечызе-влак куандареныт. Кўрзе ялысе кандашияш школын ечызыже-влак районысо таҥасымашлаште чўчкыдын ойыртемалтыныт – призовой вер-влакым налыныт да сеҥышыш лектыныт.
Школышто ик ий ыштымеке, рвезе армийыш каен. Служба деч вара 1972 ийыште уэшын шочмо кундемышкыже пӧртылын да «Урожай» районысо добровольный спорт обществым вуйлаташ тўҥалын. Ончыл жапыште тудлан кугу опытан спортсмен да йолташыже-влак полшеныт – Сайпаш Кугубаев, Денис Тимиркаев. Самырык спортсмен-влак ече спорт дене пеҥгыде кылым кученыт, тўрлӧ таҥасымаште вийыштым тергеныт. 1973 ийыште Мишкан районын командыже республикыштына 1-ше верым налын!
Сеҥымашлан куаныше тренер-влак гостиницыште чумыргеныт да районыштына спорт лагерьым почаш кутыраш шинчыныт. Кутырен келшымеке, «Урожай» областной добровольный спорт обществыш йодмашым возеныт. Йодмаш йєплалтын. Тыге 1974 ийыште Кульчубай ял воктене «Старт» спорт лагерь почылтын.
Ондак самырык спортсмен-влак палаткылаште иленыт. Ик жап гыч посна зданий-влак чоҥалтыныт. Тренер-влакын вийышт дене мончамат чоҥымо. Ик жап гыч лагерьыште километр кужытан роллерный трассым ыштыме, ече-роллер-влакым да 30 велосипедым налме. Икманаш, йоча-влак кеҥежым телым сай результатым ончыкташ ямдылалтын кертыныт. Илен-толын, лагерь чапле сыным налын, тушто канаш кумылан йоча-влакын чотышт палын артен.
Мишкан районышто самырык спортсмен-влак ече спорт, биатлон да спортын моло видше дене пеҥгыде кылым кученыт. Республикыштына мемнан район эре ончыл радамыште лийын. Воспитанникна-влак Урал да Поволжье зоныштат сай результатым ончыктеныт.
Эрик Айнушевич пашам ыштыме жапшым алал кумылын шарналта. Ту жапыште «Урожай» добровольный спорт обществын филиалже-влак кажне ялыште пашам ыштеныт. Коллегыже-влак Э. Ибагишев гаяк чулым лийыныт: Николай Имаев (Тымбай ял), Юрий Айгузин (Кугу Соказа ял), Леонид Байрамов, Александр Губеев, Павел Никитин (Чорай ял), Валерий Султанбаев, Роман Якитов (Монар ял), Михаил Байметов (Нерге ял). Ту жапыште районыштына тўрлӧ спортивный мероприятий, теле да кеҥеж спартакиаде-влак чўчкыдын эртаралтыныт. Спорт илышышке кажне колхоз, совхоз, предприятий да организаций чулымын ушнен. Спорт шотышто инструктор кажне паша коллективыште лийын.
Индешлымше ийлаште «Урожай» добровольный спорт обществын лўмжым кок гана вашталтеныт, варажым йӧршын петыреныт. Эрик Ибагишевлан вес пашашке куснаш темленыт. Тыге 1995 ийыште тудо сонарзе да колызо-влак ассоциацийын председательже лийын. Туштат тўрлӧ спорт мероприятий-влакым организоватлен. Мутлан, колым кучымо дене таҥасымаш ден коллектив дене сонарлымашым.
…Эрик Айнушевич уже латкум ий пенсийыште улеш. Но спорт дене кылым ик татланат ок кўрл: йолын, велосипед дене коштеш, телым ече дене куржталеш.
Пелашыже – Галина Семеновна дене коктын нуно уже нылле утла ий илат. Пырля кок эрге ден ик ўдырым ончен куштеныт, чылаштланат сай образованийым налаш полшеныт. Икшыве-влак чыланат илышыште шке верыштым муыныт, ешаҥыныт, коча ден кувавалан шым уныкам пӧлекленыт. А Дмитрий уныкашт (Светлана ўдырыштын эргыже) кугезе уныка дене куандарен. Тудлан Кира лўмым пуымо.
Эрик Айнушевичым икшывышт да уныкашт-влак, тудын семынак, спорт дене пеҥгыде кылым кучымышт куандара. Шкеже, кугезе коча улеш гынат, илыш корно дене чулымын ошкылеш. Кап-кылже вияш да шыма – тиде художественный самодеятельностьыште кужу жап участвоватлымыжлан кӧра. Э. Ибагишев «Эрвел» куштышо калык ансамбльыште коло ий куштен. Вячеслав эргыжат тудын корныж дене каен – школышто тунеммыж годым да вараракат ансамбльын участникше лийын.
Эрик Айнушевичым ончен, пеҥгыдын каласаш лиеш: спорт дене пеҥгыде кылым кучымыжлан кєра ятырлан самырыкрак коеш. Тидлан кєра моло еҥымат таза илышым илаш, физкультур дене кылым кучаш таратена. Но тыште ген-влакымат шотыш налман.
- Мыйын ачамат, авамат кужу ўмырым иленыт, - ойла Эрик Ибагишев. – 90 ий марте изиш веле илен шуктен огытыл. Ачам, Айнуш Ибагишевич, 90 ий марте пел ий илен шуктен огыл, авам, Айналче Айнушевна, - 4 тылзым. Мый нуным мыняре шарнем, эре мом-гынат ыштеныт, яра шинченак огытыл. Икманаш, физкультурым йӧратымаш мыйын вўрыштемак уло. Йєн дене пайдаланен, коллегем-влакым чылаштымат профессионльный пайремна дене саламлем да чылаштланат спортивный сеҥымашым, чолгалыкым да кужу деч кужу ўмырым тыланем!
Светлана ТОЙМУРЗИНА.