Йоча-влакым кугезе йўлам аралаш туныктат

Йоча-влакым кугезе йўлам аралаш туныктат

Шорыкйол - тиде марий калыкын телымсе эн йєратыме да кугу пайремже. Тудо угыч шочшо у жапым, идалык тўҥалтышым ончыкта да эн кужу йўд дене кылдалтын.

Пайремлан калык ончылгочак ямдылалтеш. Чыла осалым, черым памаш вўд дене мушкын колташ манын, марий-влак пайрем деч ончыч мончаш пурат, эре вургемым чият. Озавате эрдене эрок мелнам кўэштеш, тўрлӧ сийым ўстембаке пога. Тылеч вара сурт оза Ош Поро Кугу Юмо деч еш пиалым, тазалыкым, тўрлӧ тушман деч, осал деч аралаш йодеш.

Шорыкйол декабрь мучаште лийшаш гынат, кызыт тудым январь тўҥалтыште эртараш тунемме. Тидлан кӧра Уфа оласе Марий рушарня школышто «Шорыкйол» пайремым январь тўҥалтыште эртарышна. Эн ондак Шорыкйол нерген видеоматериалым ончышна. Умбакыже йоча-влаклан суртышто кузе пайрем эртымым ончыктышна. Залым ожсо марий сурт семын сӧрастаренна ыле. Сурт оза, Орина кокай, вучыдымын вучымо уна-влакым вашлие. Эн кугу да вучымо уна марий рушарня школын тунемше-влак лийыч. Орина кокай нуным тамле сий дене вашлие, мелна, когыльо, пўкштуш, кыстыбий, чодыра пўкш дене сийлыш. Васли кува ден Васли кугызат йоча-влак деч вараш кодын огытыл, пайремыш нунат толыныт ыле. Орина кокай нунылан идалык мучко мом ыштымыжым каласкалыш, шке кидпаша мастарлыкшым ончыктыш. Йоча-влак моторын сєрастарыме кож йыр «Изи кож» мурым мурен пєрдыч, педагог-влак нунын дене сценарий почеш палемдыме тўрлє модмаш дене модыч: «Вуверкува выньык», «Сокыртага», «Пўкен йыр куштен, ко эн ончыч верым налеш». Но йоча-влаклан эн чот «Мый кӧ лиям?» модыш келшыш. Тушто тунемше-влак черет дене изирак чондай гыч тўрлӧ предметым луктыч. Тиде предмет полшымо дене профессийым палаш кўлын. Мутлан: книгам писатель воза, эмым (таблеткым) – аптек пашаеҥ паша, шерге дене парикмахер пайдалана, совла дене - повар.

Пайрем мучаште Васли кугыза ден Васли кува тунемше-влаклан сайын тунемаш, тыгаяк таза да весела лияш тыланышт, а Орина кокайлан тазалыкым, пиалым, суртшылан шуко вольыкым тыланен кодышт. Пайремым чолга да йомартле «кандыра» куштымаш дене мучашлышна. Шорыкйол чылалан пеш келшыш.

Ӱшанен кодына: самырык тукымат марий калыкнан исторйжым, йўлажым огеш мондо да арален илаш тўҥалеш.

С. МИКИШЕВА, Уфа оласе Марий рушарня школын методист-педагогшо.