Шуко икшыве - пиал

«Икшывым воспитатлаш - пеш неле паша, шкалан жап йӧршын гаяк ок код», - шуко еҥ тыге шона. Но социологический опрос-влак ончыктат, шуко икшыван еш-влак эн пиалан улыт. Тыгай ешлаште икшыве ден ача-ава коклаште утларак поро кумыл, пеҥгыде кыл лийыт. Тыгай ешлаште йокрокланаш жап уке.
- Йоча шочмо деч вара ўдырамаш ден пӧръеҥ шкаланышт илымым чарнат, - манеш Людмила. - Мыланем марием ўшанле эҥертыш, полыш, йӧратымаш, а икшыве-влак мыланем пеш кугу ава кумылым пӧлеклат.
Вате-марий Шамаевмыт коктынат Ваксола ялыште шочын-кушкыныт, пошкудыштак иленыт, коктынат шуко икшыван ешыште воспитатлалтыныт. Ик школышто тунемыныт. Чын, варажым илыш корнышт икмыняр ийлан ойырлен.
Александр 9 класс деч вара Чорай СПТУ-шко тунемаш пурен, тракторист специальностьым налын, вара ДОСААФ-ыш тунемаш колтеныт. Водитель лийын. Кок ий армийыште, Кабардино-Балкарийыште служитлен.
А Людмила тиде жапыште школым пытарен, аттестатым кидыш налын, Уфашке 5 №-ан профессиональный училищыш тунемаш пурен, маляр-штукатур, плиточник специальностьым налын. Туштак паша корныжым тўҥалын.
2005 ийыште нуно уэш вашлийыныт. Йоча годсо келшымаш кугу йєратымашке савырнен. Рвезе йӧратыме ўдыржым марлан лекташ йодын. 2006 ий 15 сентябрьыште уло ял калык сўаныште гўжлен.
- Тиде кече нигунам ок мондалт, - воштылалын шарналта Людмила. - Эрденак йўр йўраш тўҥале да кечымучко чарныде ложгыш. Марий-влакын тугай йўлашт уло, сўан годым сурт еда унала коштман. Тиде кечын ме кечымучко «мушкылтынна», нимогай сулыкна кодын огыл.
Сўан деч вара самырык-влак Уфашке илаш каеныт.
- Кунам нуно капкам лектыныт, мый йўкын шортынам, - шарналта тиде кечым Сима кока, Людмилан ава лийшыже. - Саша мемнан эн изи эргына, тудо ача-ава суртышто илышаш манын шоненна пелашем дене.
Ала ача-аван тыланымышт, ала пўрымаш ик ий гыч нуным шочмо суртыш пєртылтен. Шкешт гына огыл, а эше изи ўдыр уныкам конденыт.
- Тунам ача-авана деке пєртылмылан нимыняр ом ӧкынӧ. Нуно - мемнан пеҥгыде эҥертышна, полышкалышына улыт, - манеш Людмила. - Ава огыл гын, мый вич икшывым омат ыште ыле, очыни.
Самырык-влакын ача-ава суртыш илаш толмыштлан 15 ий эртен. Аделиналан лач тынар ий, тудо Чорай школышто тунемеш. Пӧръеҥ-влакым куандараш кокымшылан Артем шочын, вара Светлана, почешыже София. Шамаевмытын эн изи йочашт - гармонист Лев. Тудын Олег кочаже кундемыште кумдан палыме музиканче. Кеч ик уныкажлан шке талантшым пуаш шонен. Конешне Левлан кызыт кок ий веле. Туге гынат, коча тудлан гармоньым налын, кызыт уныка тудым шымла, клавиш-влакым темдышташ тунемеш. Ойлат, тудо тений «Шокталте… Шокталте…» калык инструментым шоктышо-влакын виш фестивальыште кочаж дене пырля сценыш лектын.
Шамаевмыт еш кугу, йоҥгыдо пєртыштє ила. Чылалан вер сита. Эсогыл кол ден черепаха-влаклан посна пєлемым келыштарыме.
Шуко йоча - пиал. У еҥ шочмаш ешлан ешартыш сомылым луктеш гынат, тудо суртыш у пиалым, куаным конда.
Икышыве-влаклан изишт годым пуымо йӧратымаш да шокшо ятыр пачаш ешаралт толеш, манеш Людмила.
- Икшыве-влак вияҥышт манын, шкаланнат ончык кайыман, - ойла шуко икшыван ава. - Илышыште вагон-влакым шўдырышӧ локомотив лийман. Мыняр шукырак вагон, палемдыме цельыш тунар писынрак шуаш лиеш.
Венера АГЛЯМОВА.