Эн сай-влак радамыште

Мемнан республикына перепись нерген палдарен шогымо шотышто элыштына кумшо верыште улеш – мемнам Москва да Ростов областьла гына эртен кертыныт.
Всероссийский калык перепись Мишкан районышто сайын эртен – калык тиде пашан кўлешан улмыжым умылен да йодыш-влаклан вашмутым кумылын пуэн. Тений перепись икымше гана цифровой технологий-влаклан эҥертен эртаралтын. Респондент-влакын вашмутыштым переписчик посна планшетышке возен.
Калык 33 йодышлан вашмутым пуэн, тушечын 23 йодышыжо социально-демографический сынан лийын. Тўҥ блок деке (пӧръеҥ але ўдырамаш улмаш, ийгот, образований, еш положений) у йодыш-влак ешаралтыныт. Мутлан, паша нерген (айдеме, пашаже уло гын, шке илемыштыже але вес кундемыште пашам ышта), парышым кушеч налеш (кугытшым ончыктыде).
Респондент-влак тыгак моло йодыш-влаклан вашештеныт: могай пєртыштє илат, илыме условийышт могай… Мо сай – калык районыштына переписчик-влакым поро кумыл дене вашлийын. Шокшо линийыш районыштына йыҥгыртыше-влак лийын огытыл. Районыштына стационарный перепись участкылаште чылаже шым переписчик пашам ыштен, сурт еда эше 41 переписчик коштын. Нунын кокла гыч кокытшо блогер улыт. Шке пашаштым шуктымышт годым Инна Александрова ден Кристина Минилбаева перепись кузе эртыме нерген соцсетьла гоч палдарен шогеныт.
- Переписьым эртарыме шотышто районыштына кугу нелылык пернен огыл, - палдарыш переписчик-блогер И. Александрова. – Районыштына калык поро кумылан улеш да йодыш-влаклан эре раш вашмутым пуаш тырша, еҥ-влак переписьын кўлешлыкшым умылат да тушто участвоватлаш тореш огытыл. Шукын мийымынам вучен иленыт. Пашанам сайын шукташ калыкна кугу огыл илемлаште илымаш полшен. Икманаш, еҥ-влак икте-весыштым палат. Но южо суртышто коронавирус дене черланыше-влак лийыныт, ме тыгай пєртлашке пурен огынал. Нунын нерген дайнный-влакым оралтыште возенна. Тидым ышташ чыла йєн лийын. Мыланна, переписчик-влаклан шучко чер деч прививкым ончылгоч ыштеныт, сандене коронавирус дечын пеш лўдын огынал. Мишкан районышто 2020 ийысе калык переписьым эртарыме шотышто уполномоченный Евгения Байгазован мутшо почеш, еҥ-влак утларакшым переписьым эртыме ожсо йєным ойырен налыныт –
переписчик мийымым вученыт.
- Калыкын утларак ужашыже электронный порталлан огыл, а тыглай айдемылан утларак ўшана. Переписчик пурен лекмаш поснак илалше-влаклан шерге.
Нунылан тиде перепись чынжымак кугу событий. А онлайн йӧн дене самырык-влак пайдаланеныт, - кошартыш шомакшым Евгения Владимировна.
Светлана ТОЙМУРЗИНА.