Тыгай пайремат лийын

Тыгай пайремат лийын

Тений шыже ояр. Игече мотор шога. Уремыш лектат, палыме-влак дене вашлийын мутланет. Тыгодым ожно Октябрь пайремым кузе эртарыме шкеак ушыш пура. 1946-1949 ийласе пагыт шарналтеш. Мый У Эшымеш шочын кушкынамат, шке ялем нерген возем.

Ту жапыште кажне ял посна колхоз лийын. Мемнан У Эшым ялна «Петровский» лӱмым нумалын. Ял пеш кугу огыл гынат, чылажат лийын: вӱта тич вольык, еҥ-влак кумыл нӧлтын пашам ыштеныт, келшен иленыт. Пайремымат уло ял дене пайремленыт.

Тунам 7 ноябрьыште Октябрь революций пайремым пеш кугун эртареныт. Тидлан уло ял ямдылалтын. Чыла эрыктен шындат, кочкышым ямдылат. Бригадир 4-5 ӱдырамашлан кинде кӱэшташ ложашым конден кода. 7 ноябрьыште эрдене колхоз кугу ӱшкыжым шӱшкылын, шылым клуб воктене 4-5 кугу подеш шолтат, воктенак тынарак кугу, кужу ӱстел-влакым верландарат, оҥа дене теҥгыл-влакым ыштат, ӱстембал еда самоварым шындат, атышєр-влакым ямдылат: терке, стакан, калак-влак – чыла уло. Кугу кӱмыж дене кажне ӱстелыш шылым волтен шындат, падыштат, изижге-кугужге шыл кочкаш шинчыт: кӧ дыр лем дене, южыжо тыглай. 4-5 вере тамле шокшо пушкыдо киндым шулын ямдыленыт, пытыме еда ешарен шогат. Чай йӱашат чыла ямде.

Вара ончыл колхозник-влаклан пӧлекым шалатеныт. Иктылан ялукым, весылан портышкемым, южо трактористлан фуфайкым але упшым, южгунам костюмым пуэныт. Тиде сар деч варасе неле жаплан пеш кугу пӧлек лийын. Ик тыгай пайрем годым мыйын авамланат мотор, саскан ялук логалын. Эше мемнан ялыште ӧрдыж кундем гыч толшо, суртдымо пӧръеҥ ферме пӧртыштӧ илен. Тудо ял калыклан кертме семын полшен: кермычым кырен, пум пӱчкын, шелыштын, ферме пєртым ырыктен (олтен). Тушто эре шолшо чай лийын, пашаш толшо южо еҥ тудын деке лўмын чай йӱаш пурен. Сандене ял калык, каҥашен, тудлан портышкемым, упшым, шокшо йолашым, фуфайкым, тувырым пуэныт. Пеш куанен ынде. Пашам ыштыше кажне еҥлан могай-гынат пӧлек логалын.

А кастене клубышто концертым ончыктеныт. Калык куштен, мурен, жапым веселан эртарен.

Ожно Октябрь пайремым тыге пайремленыт. Тидым мондаш огеш кӱл, вет тиде мемнан историйна.

Антонида ИГНАЕВА, Ардаш ял.