Комсомолыш пурымо жап

Комсомолыш пурымо жап

Октябрь тылзе, диванеш шинчынамат, тошто фото, документем-влакым ончыштам. Кидешем 1957 ийын, октябрь тылзыште, комсомолыш пурымо билетем перныш. Вот тиде минутышто мыйым шарнымаш авалтыш… Икымше гана Мишканыш комсомолыш пураш коштмо ушыш пурыш…

Чорай кыдалаш школышко 8 классыш тунемаш миенна. Классыште 42 йоча. Класс вуйлатыше мыланна чыла ойлыш, пытартышлан йодо: «Кӧ комсомолыш пураш шона? Уставым тунемза. Вашке Мишканыш каеда, тушто комсомолыш пуреда, пеленда фотолан оксам налза».

Тыге ме, 5 ӱдыр, эрдене Мишканыш каяш лекна. Тымарте тушко нигунамат миен огынал, корнымат огына пале, но ме корным класс вуйлатыше деч йодна, тудо мыланна чыла умылтарыш.

Тыге Чорай гыч Октябрьыш кайышна, тушечын Коракыш шуна. Умбакыже кушко кайыман? Вашлийме еҥ деч йодна, тудо умылтарыш: «Теве чодыра коеш, тиде чодырам лектыдат, туштак Ер Шогертен ял. Миен шуыдат, умбалнырак ял-влак койыт: Мокрушино, Михайловко, вара Ошкуп ял воктеч пурла могырыш ошкылыда, тушеч Мишкан койын шинча».

Ме тыгак кайышна. Теве шинча ончылнына Мишкан коеш. Ме шоненна: тушто ала-могай кугу пӧрт-влак шогат… А ужна гын: села мучко ӱлыш гына кӱр вуян пӧрт-влак, корно дене кайышаш гаят огыл, пурак веле, тыштат-туштат чытыр дене тодмо пече-влак койыт. Чылажымат ӧрын онченна, ышна ӱшанат, йодна: «Тиде Мишкан мо?» «Туге-туге. А те кушеч улыда?» - йодыт. Чыла ойлен пуышна: молан, кушко вашкен толынна.

Уремыште ужмо еҥ-влак мыланна кок пачашан пу пєртым ончыктышт да каласышт: «Вот тушто комсомолыш пуртат». «Тау» манын, ме лач тушко кайышна.

Пӧрт деке лишемна, шекланен гына кидкучемым кучен, кокымшо пачашыш кӱзена. Йолйӱкнам, витне, колын, ваштарешна шыргыжын, кидшым кок могырыш шарен, пеш мотор чийыше самырык еҥ лекте. Варажым палышна - тиде еҥ Ибулаев Борис Ибулаевич (фотошто) улмаш. Тудо Ардаш ялеш шочын-кушкын. 1957 ийыште районысо комсомол организацийын икымше секретарьже лийын.

- Пурыза, пурыза. Могай сомыл дене толда? Кӧ кондыш?», - йодо тудо.

- Шкак толна, - вашештышна.

- Кушеч улыда? - йодеш.

- Ме коктын У Эшым гыч, а кумытын Тӧргымдӱр гыч улыт, - ойлем.

- О, землякем-влак толыныт! - шыргыжале вашлийше еҥ.

Варажым мемнам кабинетыш пуртыш. Меже почылтмо омсаш шекланен гына пурена. А тудо мемнам кужу ӱстел коклаш шындыш, шкеже тӧрыш миен шинче.

Ме пӧлемым ончена. Кабинет озан воктенжак знамя, кугу да изи флаг-влак, а вуй ӱмбалныже Ленинын портретше кеча. Ме куанымына дене пелештенат огына керт, логарыш комыля толын шинче. Тудо умылыш, воштылалын, кажнына деч фамилийнам, лӱмнам йодышто.

- Уставым тунемда? - йодо.

- Чыла палена, - лӱдынрак пелештена.

- Те ялыштыда могай чумыр пашам шуктеда? Ломыж погаш полшеда мо?

- Ме ломыжымат, чыве терысымат погаш полшена. Телым корнеш маяк-влакым шындедылына.

- О-о, тендам комсомолыш пурташ лиеш, молодцы, - шыргыжал пелештыш. Вара ешарыш:

- Вот комсомол билетлан фото кӱлеш, фотограф уло, эн ончыч возалтса.

А ме пешмет, шовыр дене миенна. Тӧргымдӱр гыч Майка (ме шке коклаштына тудым тыге манынна) лӱман ӱдыр гына ош полдышан шем кофтым чиен. Эн ончыч Майкам возышт, варажым тудо кофто денак ме нылытынат возалтна. Тудо фотом ончаламат, эре Майкам ушештарем.

Тыге ме оҥышто комсомол значокан, куанен пытыше, касвелеш гына Чорайыш толын шуна. Кече шичме деч ончыч шке ялышкына пурышна. Тиде пагытым нигузе мондаш огеш лий. Ынде историеш веле кодын. Кызыт тиде жапым шарналтен, уныка-влаклан ойлена.

Антонида ИГНАЕВА (Петкина), Ардаш ял.