Йоча-влак корнышто

ГИБДД ден Образований министерствын ик тўн пашашт – йоча-влак аварийыш логалмашым ончылгоч корандымаш. Тиде пашам ГИБДД пашаен-влак туныктышо-влак дене пырля шуктат, нуно йоча-влакым корнышто кошташ, правил-влакым эскераш да сак лияш туныктат. Тыште тўрлє йєн-влак кучылталтыт. Тыглай да внеклассный урок-влак деч посна школ ден йоча садлаште тўрлє конкурс, пайрем да посна класс шагат-влак эртаралтыт. Самырык инспектор-влак посна рейд-влакыш ўжылтыт .

ГИБДД пашаен-влак водитель-влак дечын корнышто тўткє да эсапан лияш йодыт. Нунылан корнышто коштшо моло водитель ден велосипедист, йолешке-влакым пагалыман. Корно гоч лекше еным ужыт гын, корным пуыман, йоча-влакым посна креслыш шынден кондыштарыман, корно тўрыштє йоча койын гын, тўткє лийман... Ача-ава-влак да моло чыла енат корнышто коштмо годым сак лияш кўлмым сайын умылат гын, госавтоинспекций пашаен-влак эшеат шукырак йоча илыш ден тазалыкым арален коден кертыт ыле. Но ен-влак коклан эсапым йєршын мондат.

Тидлан кєра йоча-влакым шкеныштым корнышто кошташ сайынрак туныкташ тыршыман. Тиде пашам изи йоча-влак денак шуктыман. Вет изи йоча-влак чўчкыдын сак лийын моштыдымыштлан кєра энгекыш логалыт: то корнышко куржын лектыт, то машина-влак коштмаштак самокат але велосипед дене кудалыштыт, то ачашт але авашт воктечын кенета куржын колтат, корно гоч вончымо годым ава кид гыч мучыштен куржын кертыт. Коклан кугыен-влак нуным йєршын кидышт гыч огыт кучо, тыгай годым лўдыкшє эшеат чот кугемеш.

Йоча-влак корнышто тўрлє энгекыш утларакшым шала коштмыштлан да корнышто коштмо правилым палыдымыштлан кєра логалыт. Тыгак кугыен-влак чўчкыдын нуным машина дене кондыштарыме правилым пудыртат, тидын годым водитель-влак титакан лийыт. А йоча-влакын шала коштымштлан, конешне, ача-ава-влак титакан улыт. Вет изи йоча конышто лийше лўдыкшым чыла раш умылен ок шукто. Тудо чўчкыдын машинан писылыкшым рашемден да воктекыже кунам толын шушашыжым рашемден ок керт. Тидын годым йоча-влак шкеныштым пеш писылан шотлат. Тыге, умылен шуктыде, машина йымаке логалыт. Тыгай энгек ынже лий манын, йоча-влакым корнышто кошташ изинек туныктыман.

Ача-ава-влак шкат корнышто коштмо правилым пенгыдын эскерышаш да икшывыштлан сай пример лийшаш улыт. Тидан кєра нунылан да йоча-влаклан тыгай темлымаш-влакым пуэна:

- корно гоч лекмыда годым сак лийза, вашкыде ошкылза;

- «Йолешке вончымаш» знак деке шумеке, икшывыда дене мутланымым чарныза, тудо тиде верыште сак лияш кўлмым сайын умылышаш;

- светофорышто йошкар але нарынче тўс йўла гын, корно гоч машина уке годымат ида лек;

- автобус, тролейбус, трамвай, такси гыч ондак шке лекса, тидым ода ыште гын, икшывыда але куржын, але кенета камвозын да машина йымаке логалын кертеш;

- икшывыдам корнышто коштшо транспортым эскераш туныктыза: могай машина кушко савырнышаш, могай писылык дене кая умылтарыза;

- йоча дене пырля корнышко иктаж кугу машина, воштыр шенгечын, корнышто мо лиймым чыла рашемдыде, ида лек – йоча-влак тендан йонылышдам чынлан шотлен да тыгак ыштен кертыт;

- йоча-влаклан корнышто да корно воктене модаш ок лийым умылтарыза.

Йоча-влак энгекыш утларакшым модмышт годым сак лиймым мондымылан кєра логалыт. Тиде ситыдымашым йочалан ойлен гына корандаш ок лий. Корнышто коштмо годым сак лияш шинчымаш веле огыл, тыгак койыш, тунеммаш, эсапле лиймаш полшат. А чыла тидлан корнышто коштын гына тунемаш лиеш. Сандене кажне йочам шкенжым саклаш, корным чарныде эскерен шогаш туныктыман. Сак лийза, корнышто коштмыда годым шкат правилым пенгыдын эскерыза, йоча-влакымат эскерен коштса!

Б. БАКРАДЗЕ, Россий МВД-н Мишкан районысо отделенийжын ГИБДД отделжын БДД пропаганда шотышто инспектор.