«Тулсавыш» ылыжын

«Тулсавыш» «Россий Федераций граждан-влакым 2021-2022 ийлаште патриот шўлышеш воспитатлымаш» государственный программа кышкарыште, Эшым школ петыралтмылан кӧра, Ардаш ялысе школышто эртаралтын да Кугу Отечественный сарыште Сеҥымашлан 77 ий теммылан лўмлалтын.
Модмаш деч ончыч рвезе-влаклан салам шомакым Мишкан район МР администраций вуйлатышын икымше заместительже Л. Александрова ойлен. Тудо «Тулсавышын» участникше-влаклан сеҥымаш верч пеҥгыдын кучедалаш, но соперникым пагалаш да технический безопасностьын йодмашыжым тўрыснек шукташ тыланен.
Ӱдыр-рвезе-влак тиде кечын «Разведчикын йолгорныжо» маршрутышто вийыштым тергеныт, тушто 10 метр тораште верланыше биатлонный мишеньыш пневматический винтовка дене лўйкалаш кўлын. Кӧ мишеньыш логалын огыл, кажне йоҥылышлан штраф кругым куржын.
Кокымшо этапыште тунемше-влак «сусыргышым» «санчастьышке» нумал наҥгаеныт.
Кумшо этапыште самырык армеец-влак 500 грамман гранатым 10 метр тораште верланыше 2х2 кумдыкан мишеньышке кышкеныт. Тореш кышкыше-влакым туштат «наказаний» вучен - штрафной очко-влак пуалтыныт.
Нылымше этапыште тунемше-влак противогазым чиен куржыныт. А тиде куштылго огыл текшырымаш – юж ок сите, противогазын яндаже вўдыжга... Ешартыш вийым воктене куржшо йолташ-влак гына пуат.
«Тулсавыш» модмашын визымше этапше военно-патриотический викторина лийын. Тушто команда-влакын тату да икоян улмышт деч пеш шуко шоген.
Кудымшо этапыште команда-влак Калашниковын автоматшым рончен погеныт. Тиде таҥасымашым ончен, мый шкемын школышто тунемме жапемым, НВП урок-влакым шарналтышым. НВП пеш кўлешан предмет ыле. Ме тушто автоматым пеш писын рончен погаш тунемынна, тудын кажне детальжым сайын палена. Рвезе-влак веле огыл, ўдыр-влакат автоматым пидме шинча дене рончен поген кертыныт.
Шымше этапыште мучывуй-влакым тошкен «куп» гоч лекташ кўлын. Тушто шке гына чулым лиймаш ситен огыл, икте-весыланат полшаш кўлын.
Кандашымше этапыште самырык армеец-влак пасум «разминироватлышаш» лийыныт. Тиде пашам «жертва» деч посна шуктен кертын огытыл. Тушто мина-влакым флажок дене палемдыше сапер-влаклан пеш тўткє лияш кўлын. Команда-влак тылеч вара гына корныш лектыныт. Иктаж миным мумо огыл гын, штраф вучен. Вет мина йоҥылышлан пеҥгыдын наказатла.
Индешымше да луымшо этаплаште туризм дене усталык кўлын. Тушто команда-влак тўрлӧ кылдыш-влакым кылденыт да кандыра полшымо дене келге корем гоч вонченыт.
Пытартыш этаплаште команда-влаклан топографический знак-влакым палымыштым ончыкташ, азимутым муын моштымыштым да молым рашемден мошташ кўлын.
«Тулсавыш» модмаш пеш сайын да кўлеш кўкшытыштє эртен. Лач тидым палемден мероприятий мучаште «Путник» йоча-юношеский туризм пєртын директоржо В. Князев.
Модмашын чыла этапыштыжат чолгалыкше да чулым улмыж дене Ардаш ялысе школын командыже ойыртемалтын. Чыла таҥасымаштат нуно виянрак, писырак, талырак лийыныт манына гынат, йоҥылыш она лий. Икманаш, «Тулсавыш» модмаште лач Ардаш школын командыже сеҥен. Кокымшо верым Тымбай школын командыже налын, кумшым - Изи Накаряк школын командыже.
Модмашым сайын организоватлымыштлан Ардаш школын директоржо Е. Бадамшинлан, тудын заместительже Б. Айгузинлан, верысе сельский поселений администраций вуйлатыше А. Ильтубаевлан, туныктышо-влак С. Сагитова ден С. Кутлуметовалан, районысо спорт комитет вуйлатыше Н. Зайнитдиновлан, «Единый Россий» партийын верысе отделенийже вуйлатыше Н. Шамшиевалан да молылан тау мутым ойлымо шуэш. Вет тыгай модмаш-влак самырык-влакым чолга да чулым лияш кумылаҥдат.
Вениамин КОНДОГИН.