10 йӱштӧ/ноябрь – Илыш Шочын Ава кече.

10 йӱштӧ/ноябрь – Илыш Шочын Ава кече. Тиде кечын Илыш Шочын Авам жаплыман, тудын дене пырля ӱдырамаш сынан моло юмымат. Вет нуно чыла, манаш лиеш, тиде юмын посна сынже улыт. Илыш Шочын Аван кечыжлан кугарня шотлалтеш. Арам огыл тудо Венералан лӱмлалтын. Эрзя-влак кугарням ожно «Нороваваньчи» («Норовава чи») маныныт, марлаш кусараш гын, «Норовава чи» Нур Ава кече але Пакча Ава кече лиеш. Тидлан кӧра кугарнян ӱдарамаш-влаклан шӱдырым шӱдыраш, вургемым, кӱварым мушкаш, коҥгасе шикшкорным эрыкташ ок лий. Ожно коҥгаш олташат тоштын огытыл. Илыш Шочын Ава дене пырля тыгак сурт возакым аралыше Кудерт кувамат жаплыман. Калык ой почеш, тудо эре шӱдырым шӱдыра. Кӧ шӧртньӧ але ший шӱдыржым шӱдырымӧ йӱкым колеш, пиалан да суапан лиеш. Илыш Шочын Ава вӱд воктене Вӱд Ава семын конча. Коклан самырык рвезе-влак деке кастене тудын ӱдыржӧ лектеш. Но Вӱд Аван ӱдыржӧ эрдене уэшын памашыш савырна. Марлан лекдыме ӱдыр-влаклан тиде кечын Илыш Шочын Ава деч сай качым йодман.

Йытыным тулаш тӱҥалме кече. Тыде кече гыч йытыным тулаш тӱҥалман.

10 ноября - День Матери жизни. В этот день нужно почтить Великую мать - Мать всего живого и других женских богинь. Ведь, по большому счету, они все ипостаси этой богини. Днём Великой - Небесной матери считается пятница. А пятница - день Венеры. Поэтому по пятницам женщинам нельзя прясть пряжу, мыть полы и выполнять другую работу. Вместе с Великой матерю нужно почтить и Кутную богиню (у мари - Кудерт кува). По народной молве, она всё время прядет серебряную или золотую пряжу. Если кто-то услышит, как она прядет, будет счастлив на всю жизнь. Великая мать может показаться людям возле рек или озёр в облике Матери воды. Иногда, по вечерам, к парням выходит её дочь - Вӱдӱдыр (Дочь воды). Но в облике человека она может ходить только до у тра - с первыми лучами солнца превращается в родник.

Незамужним девушкам в этот день нужно попросить у Великой матери хорошего жениха.

День обработки льна - в этот день начинают мнуть лён.