Волгыдо айдеме

Рита Ялаеван лўмжє Мишкан район, Пошкырт кундем, Марий Эл да Российысе марий коклаште кумдан шарлен. Тидлан амалжат уло, вет Рита Каникиевна шкенжын яндар уш-акылже, чын да тура ойлымыжо, путырак марий шўлышан улмыж дене ойыртемалтеш. Ешарен каласем, тудо шымлыме (исследований) негызеш марий ойєрє, чон поянлык, юмыйўлам да пўртўсым арален кодымо, ача-ава-икшыве кокласе кылым саемдыме нерген книгалам воза.

Рита Каникиевна Ялаева (Камиланова) 1953 ийыште Башкир АССР Мишкан районысо Чорай ялыште колхозник ешыште шочын. Тиде ялысе школыштак тунемын. 1972 ийыште «химик-технолог» специальность почеш Уфа оласе энергетический техникумым, 1978 ийыште – Марий государственный университетын историко-филологический факультетшын историй отделенийжым заочно, 1989 ийыште – Свердловск оласе высший партийный школым тунем пытарен.

Латвич ий Чорай ялысе кыдалаш школышто историй ден обществознанийым туныктен да старший пионервожатый лийын. Кок ий инструктор лийын ыштен, варажым тудым КПСС-н Мишкан районысо комитетышкыже кокымшо секретарьлан налыныт. Ик ий тыгак Пўрє оласе 31 №-ан ПТУ-н Мишкан филиалыштыже историй ден обществознанийым туныктен. Латвич ий Мишкан РОНО-што методический кабинетым вуйлатен, воспитательный пашам, марий йылме да литературым туныктымым курироватлен, ты жапыштак 1 да 2 №-ан Мишкан кыдалаш школлаште историй ден обществознанийым туныктен. Ныл ий районысо культура отделым вуйлатен.

Рита Ялаева кум ий республиканский марий ИКЦ-м ыштыме шотышто комиссийын председательже лийын. Лу ий наре Мишкан районысо ўдырамаш советым вуйлатен. Тыгак Россий МВД-н Мишкан районысо общественный советше председательын заместительже, районысо ТИК-ын членже, «Эрвел памаш» районысо литературный клубын секретарьже лийын. Кызыт районысо ветеран-влак совет президиумын членже, ИКЦ президумын членже, Мишкан районысо «Эрвел Мари» МНКА президумын членже улеш. Йошкар-Олаште эртыше IV-VI, VIII, X Марий Погын-влакын делегатше лийын.

Рита Каникиевна III степенян Паша чап орденын кавалерже (1985), БР образованийын сулло пашаенже (2003), Яныш Ялкайн лўмеш премийын лауреатше (2013) улеш, Россий ўдырамаш ушемын чап грамотыж дене палемдалтын (2014).

Юбиляр икмыняр книган авторжо улеш. Икымшыже «Шуктет гын ойєрым – илышет лиеш поро» (2005) манылтеш, кокымшыжо – «Пиалым кушто кычалман?» (2012), кумшыжо – «Мишкан кундем нерген» (2013), нылымшыже – «А иначе зачем на земле мы живём» (2017), визымшыже - «Об удивительно светлых людях» (2022).

Рита Каникеевнан творчествыже 1978 ий гыч тў‰алын. Тунам тудо пырля ыштыме йолташыже, тунемшыже-влак нерген газетыш изи заметке, очерк-влакым возгалаш тўналын.

- Тунам книга возымо нерген вуйыштем шоныш лийын огыл, - ойла юбилярша. - Варажымат, роношто, тыршен ыштыше школ коллектив, посна туныктышо, директор, клуб але библиотеке пашаен-влак нерген уло район, Пошкырт кундем, Марий Элыште палышт манын шоненам, возгаленам, «Марий Эл», «Кугарня», «Чолман», «Дружба», «Келшымаш» газетлаш, «Учитель Башкортостана» да «Марий Эл туныктышо» журналлаш шонышем-влакым колтедылынам. А мыняр шуко семинар, конференций, курсыш коштынна, уш-акылым пойдаренна. Миен толмеке, мый ужын-колмемым возаш веле огыл, чылажланат келге анализым ышташ тыршенам да шкалам ончыкылыклан изи планым удыркаленам, молым палыме ыштенам. Жап эртыш, книгам чумыраш тў‰альым.

Рита Ялаева кызытат чолга да чулым ўдырамаш улеш. Мер паша деч єрдыжеш ок код. Чўчкыдын редакцийыш пурен коштеш – тўрлє материалым возен конда. Мишкан районышто марий йўлам вияндыме верч тырша. Икманаш, волгыдо чонан айдеме улеш.

Рита Каникеевналан ончыкыжымат тыгаяк чулым лияш, марий йўлам шымлаш да мемнам эше икмыняр у книга дене куандараш тыланена.