«Путник» рўдер уэшын эн сай-влак радамыште

 Вич кече жапыште респу­бликысе 46 команда спа­сательный пашаште, ир пўртўсыштє илен мошты­маште, икымше полышым ончыктымаште усталык­шым ончыктен. Таҥасымаш кок тўрлӧ класс дене эртен: «А» – 15-17 ияш-влак, «Б» – 12-14 ияш-влак.

Мемнан районын чапшым «Путник» йоча-юношеский ту­ризм, экскурсий да патриотиче­ский воспитаний рўдерын коман­дыже арален, ўдыр-рвезына-влак «А» классыште вийыштым терге­ныт. Командыш пуреныт: Никита Васильев, Максим Имаев, Денис Апкаликов, Алексей Апсаликов, Иван Ахмадеев, Антон Саптиев, Надежда Айгузина, Дарья Алек­сандрова. Командым ешартыш образованийын педагогшо-влак Д. Алиева, А. Ибаев да И. Зай­нитдинова вуйлатеныт.

Кумда таҥасымаш аланыш миен шумеке, командына лагерь дене чарнен – палатка-влакым шынденна, тулым ылыжтенна да мушкылташ верым келыштаренна. Рвезе-влак вўдлан миен толыныт, пуым погеныт, чумыр вий дене кечывал кочкышым шолтенна. Ик жап гыч вуйлатыше-влак мандат­ный комиссийым эртеныт. Ончыл­но мемнам кум кечаш таҥасымаш вучен. Кажне таҥасымаш кече 6 шагат эрдене тўҥалын – мылан­на эр кочкышым ямдылен шук­таш кўлын. Отбойым 23 шагатлан увертаренна.

Икымше кечыште мыланна ныл текшырымашым эрташ кўлын. 9 шагат эрдене «комбинированный вий упражнений» вид дене таҥа­сымаш тўҥалын. Вражым таҥа­сымашым торжественно почмо. Тушто команда-влаклан сугынь мутым ўжмӧ уна ден судейский коллегийын членже-влак ойле­ныт. Торжественный ужаш деч вара команда-влакым комбини­рованный пожарный эстафета, «гражданский оборона» да чара­кан полоса вученыт. Икымше кок конкурсышто командына усталык­ше ден чолгалыкшым тичмаш он­чыктен кертын огыл гын, чаракан полосаште мыланна шушо лийын огыл. Тыште Н. Васильев ден М. Имаев ойыртемалтыныт – нуно икымше да кокымшо верлам на­лыныт. Ӱдыр-влак коклаште Н. Айгузина сеҥен. Тиде видыште чумыр шотышто командына кокымшо лийын.

Кокымшо кечын илен лекме маршрутым эрташ кўлын. Йо­ча-влак дене пырля дистанций­ыште вуйлатыше куржеш, ко­мандылан 9 шагат ойыралтын. Ты жапыште команда-влак, ки­дыш картым кучен, тўрлӧ зада­ний-влакым шуктышаш да 15 километрым эртышаш лийыныт. Корнышто ўдыр-рвезе-влак икым­ше медицинский полышым ончык­теныт да «сусыргышым» вес пункт марте нумалын каеныт, варажым кугу корем гоч вонченыт, куры­кыш кўзеныт... Моло заданий-вла­кат лийыныт. Мутлан, шырпе деч посна тулым ылыжташ, малыме верым келыштараш, мо уло гыч вургемым ышташ, SOS сигналым чын пуаш, азимутым муаш. Но тиде чыла огыл, судья-влак моло сюрпризымат ямдыленыт улмаш. Дистанций неле лийын, а игече шокшо шоген гынат, командына чыла заданийымат шуктен, дис­танцийым 7 шагатыште эртен да 2-шо верым налын.

Кумшо кечын «поисково-спа­сательный пашам» шукташ кўлын. Тиде таҥасымаш вич этаплан ше­лылтын, варажым кажне этапым эртыме жапым ушеныт да иктешле­ныт. Тиде кечын ўдыр-рвезе-влак вўдыш пурен кайышым утарыме круг, «Александров мучаш» дене утареныт, варажым тудым эҥер вес могырко катамаран дене лук­тыныт. Моло заданийлаште айде­мым завал гыч лукташ, аварийыш логалшылан икымше полышым он­чыкташ, чодыраште йомшо еҥым муаш, тўрлӧ технический этап- влакым эрташ кўлын. Чыла зада­нийымат иктешлымеке, мемнан командына 1-ше верым налын.

Кастене команда-влаклан ху­дожественный номерым ончы­кташ кўлын. Тиде конкурсыштат мемнан ўдыр-рвезына-влак сай могырчын ойыртемалтыныт да усталык шотышто кумшо лийы­ныт.

Теве тыге, кўчык жапыште, са­мырык спортсменна-влак ятыр ки­лометр кужытан маршрут-влакым эртеныт, ятыр неле заданийым шуктеныт, усталыкыштымат ончы­ктеныт.

Чыла конкурс-влакымат ик­тешлымеке, «Путник» рўдерын командыже «А» классыште уча­ствоватлыше коло ныл коман­да коклаште нылымше верым налын. Тидын годым ме тўрлӧ министерство да ведомство деч шым диплом дене палемдалтын­на: «Поисково-спасательный па­шаште» икымше верым налмы­лан, «Чаракан полоса» да «Илен лекме маршрут» дистанцийлаште кокымшо вер-влакым налмылан, «Чаракан полоса» дистанций­ыште кок икымше да ик кокым­шо верлам налмылан, «Нурышто бытым организоватлымаш» кон­курсышто сай результатым ончы­ктымылан.

Палемден кодыман: таҥасы­маште погымо усталык ўдыр-рве­зе-влаклан илышыштышт ик гана огыл кўлеш лиеш. Эше тыгай кон­курслаште участвоватлымаш са­мырык-влакым чолгарак ышта, еҥ дене мутланаш, вашкылым муаш туныкта. Чыла тиде, эше гынат, илышыште ик гана огыл полша.

«Путник» рўдерын коман­дыжым тыгай сеҥымаш дене алал кумылын саламлена да он­чыкыжым эшеат кугурак сеҥы­машыш шуаш тыланена.

А. ИБАЕВ, ешартыш образований педагог.