Путешествийын маршрутшо республикысе Туймазе, Давлекан, Гафури, Ишимбай, Мелеуз да Кугарче районла гоч эртен да 16 гыч 20 июнь марте шуйнен. Путешествийлан оксам йоча-влаклан канышым организоватлаш ямдылыме фонд гыч район администраций ойырен. Пале надырым тыгак «Путник» рўдер ден ача-ава-влак пыштеныт.
16 июньышто тунемше-влак туныктышо-влак Е. Биктышева, А. Шамшитова, С. Ибагишев вуйлатыме дене Кандрыкуль ер деке каеныт. Тиде ер Башкортостан Республикыште кугытшо дене кокымшо улеш. Кумдык- шо 15,6 кв.м. Кокла курымлаште тушто пеш шуко умдыр илен, сандене тиде ерым тыгак «Умдыр ер» маныт. Ер Пўртўс памятниклан шотлалтеш, сандене сер воктеке тугок мияш ок лий. Йоча-влак тиде ерыште шерышт теммешке йўштылын да канен шинчен кертыныт.
Эрлашыжым турист-влак Пошкырт теҥызыш – Башкирийысе эн кугу ер деке миеныт – тиде Аслыкуль. Тудат пўртўс памятник семын аралалтеш. Ерын лўмжӧ оҥай. Верысе пошкырт-влак тудым тыгак Асылыкул але Асулыкул маныт. Тидлан кӧра моло йылмышке лўмжым тўрлын кусарат: Кочо ер, Шелтем ер, Волгыдо ер. Ер вўд чынжымак шинчаланрак, вет тушко тўрлє минераллан поян памаш-влак йоген пурат. Ер деч тораште огыл Шарлама вўдшуҥгалтыш уло. Турист-влак ондак лач тушко миеныт. Тиде вўдшуҥгалтыш йоча-влакым чылт ӧрыктарен. Тора гыч ончалмаште тудо изин гына коеш, но воктекыже лишемат гын, вий-куатше дене шижтара. Ер самырык турист-влакым йўштынрак вашлийын. Воктекыже лишемме годым кавам шем пыл-влак авалтеныт да кўдырчан йўр тўҥалын. Волгенче-влак пел кава кугыт лийыныт. Ситыдымыжлан ик жап гыч шолем йогаш тўҥалын. Мом шылташ? Чонлан шуй чўчын. Ме йўр чарнымым вучен автобусышто кок шагат шинченна. Тылеч вара гына лагерь дене шогалын да кочкаш шолтен кертынна. Юмылан тау, йўд лайык эртен, а эрдене Аслыкуль ерым чевер эр кече сӧрастарен. Канде вўдыштӧ мотор ош йўксє-влак ийын коштыныт, сер ўмбалне колшыре-влак модыныт... Икманаш, юзо сандалыкыш логалмыла чучын. Тидлан кӧра йоча-влак уэшын тушко мияш да шер теммешкышт йўштылаш кумылаҥыныт. Но мыланна умбакыже – Нугуш водохранилище деке каяш кўлын. Тиде водохранилище «Башкирий» национальный паркыште верланен. Лўмжӧ Нугуш эҥер гыч. Пошкырт йылме гыч кусараш гын, тудо «эре вўдым» ончыкта.
Ме Сергеевка ял воктене «Тымык сер» каныш базыште чарнышна. Тиде кечын игече мардежан да пыланрак ыле. Канде вўд мемнам виян толкын-влак дене вашлийын. Ме эҥерым курыкышко кўзен ончална, тушечын йырым-ваш чыла мотор деч моторын койын.
Эрлашыжым ме чыланат Юмагуз водохранилищыш кайышна. Тудо Башкирийын ик эн сылне вер-шєрыштыжє верланен. Водохранилище дене кузе эн сайын палыме лияш лиеш? Конешне, пуш але карап дене ийын коштын. Тидлан кӧра йоча-влаклан катер дене коштмашым организоватлыме. Ме ик шагат жапыште Клеменьтий эҥерысе вўдшуҥгалтыш марте миен толынна. Катер дене коштмо годым Юмагуз водохранилище ден йырысе пўртўс эшеат моторрак койыныт. Тиде моторлык кажне еҥын кумылжым савырен.
Торатау шихан - шкет курык - Ишимбай районышто шога. Ожно тиде верыште кугу теҥыз лийын, а курык олмышто – риф. Курыкын ийготшо – 250 миллион наре ий. Самырык турист-влак лач тиде курыкышко кўзеныт. Курык шнуй да юзо улеш, тушко кўзет гын, нойымаш ден лўдмаш йомыт, а эше чон йодмаш шукталтеш маныт. Тиде курык гыч чўчкыдын парапланерист-влак чоҥештен волат. Ме нине еҥ-влак дене вашлийна да курык гыч волымыштым кужу жап ончен шогышна. Шихан деч тораште огыл Тугар-Салган ер уло. Тиде ер серыште каныш база верланен. Ме лач тушто чарнышна.
Торатау деч вара чыланат Красноусольск воктенсе Курорт селашке кайышна. Красноусольск воктене пеш шуко памаш шолын лектеш, нуно тўрлє минераллан поян улыт. Туштак эмле лавыра уло. Красноусольск селасе санаторийыш пўтынь Россий гыч канаш да эмлалташ мият, ме Узбекистан гыч толшо-влакымат вашлийна.
Красноусольск воктене тыгак республикыштына кумдан палыме «Чапле страус» КФХ верланен, тушто тўрлӧ оҥай кайык ден янлык-влакым ашнат. Ме, конешне, тиде фермым ӧрдыжеш коден кертын огынал. Озанлыкыште африкан шем страус, австралий Эму, тумна-фазан, павлин, кўрка, тўрлӧ чыве, каза, енот-полоскун, ишак-влак, Фокс лўман сар рывыж, Соня лўман нерге, Актау лўман ош тўэ, эше лама, як, косуль, йўдвел да ола-вула пўчӧ-влак илат. Страус-влак моткоч кугу улыт. Нуно пеш писын куржталыт. Кид гычын кочкышым виеш солалтен налаш тыршат. А шўйыштым кузе кадыртат? Нуным ончаш моткоч оҥай. Моло янлык-влакат кумылнам савыреныт. Кид гычын чыланат кочкыт. А тўэ ден ишакым ниялташат лиеш...
Мемнан путешествийна теве тыгайрак лийын. Республикыштынат тынаре шуко ямле да оҥай вер уло улмаш! Путешествий мучаште ўдыр-рвезе-влак тыге каласеныт: «Мыланна чылажат келшен: палыдыме верлашке экскурсий-влак, яндар юж, пўртўс, палаткыште малымаш, тулышто шолтымо кочкыш. Кажне кечын палаткым погаш да уэш шогалташ веле нелырак лийын».
А. ШАМШИТОВА, «Путник» рўдерын методистше.