Статистика тургыжланаш тарата

Совещанийым Республи­канский клинический пси­хотерапевтический рўдер ГБУЗ-ын тўҥ врачше, Баш­кирский государственный медицинский университе­тын ИДПО курс дене пси­хотерапий кафедрыжым вуйлатыше, медицина наука доктор, суицидым да моло форман аутоа­грессивный поведенийым ончылгоч кораҥдыме шо­тышто профессор Тимер­булатов Ильгиз Фаритович эртарен.

Каҥашымаш-вашлиймашке Аскын, Балтач, Пўрӧ, Бурай да Мишкан районласе профилак­тика орган-влакын специали­стыштым ўжмӧ.

Вашлиймашлан лач Мишкан районым арам огыл ойырен налме. Суицид шотышто рай­онна республикыште ончыл ве­рыште улеш. Тиде тургыжланаш да статистикым иземдашлан тўрлӧ мера-влакым принимат­лаш тарата. Шкем шке пыта­рымаш марий-влак коклаште поснак кумдан шарлен улмаш. Тидлан верчынак вашлиймаш­ке верысе марий мушан Вя­чеслав Камиляновым ўжмӧ. Ильгиз Тимербулатов, изирак лекцийым лудын лекмеке, ве­рысе мушан дечын, марий ка­лыкын койыш-шоктышыжым умылаш да чимарий йўла дене изишак палдараш йодын. Ты­гай шинчымаш шкем шке пы­тарымаш молан шарлымым умылаш да ончыкыжым тыгай уда пашам ончылгоч кораҥдаш полша. Вет, статистика почеш, мусульман ден православ­ный-влак шкеныштым шке ша­галрак пытарат.

Тидын шотышто мом каласаш лиеш? Марий йўла, православ­ный да мусульман йўла-влак семынак, шкем шке пытары­машым эн кугу сулыклан шотла. Чыла айдеме, кеч-мыняре неле лиеш гынат, илыш верч куче­далшаш да шке тукымжым шуяш тыршышаш. Юмо мыланна лач тыге илаш пуйырен. А шкем шке пытарымаш марий йўла дене нимынярат кылдалтын огыл. Тыгай уда койыш марий йўлан уда улмыжлан огыл, а вийжым йомдарымылан кӧра шарлен. Вет мемнан мечеть ден черкы­на-влак да йўлам вияҥдыше, калык дене мутланен моштышо, еҥын кумылжым савырен керт­ше посна еҥ-влак укелыт. Ма­рий йўла, шкем шке пытарымаш кугу сулыклан шотлалтме нер­ген умылтарашат нигӧлан. Мом шылташ? Кумалтшым эртарыше карт-влакат районыштына ко­дын огытыл. Марийлан, ойгыш возын гын, чон почын мутланаш нигӧ дене. Кӧ тыгай еҥын чон­жым лушатара, кӧ чын корно дене виктарен колта? Черкыш але мечетьыш мийымашат тыгай еҥлан нимыняре ок полшо. Ай­демын чонжо веле кўрышталташ тўҥалеш. Черкыш але мечетьыш коштшо марий кӧргӧ чонжо дене шкенжым садак титаканлан шот­лаш тўҥалеш. Вет шочмо йўлам кудалтымаш мўндыр кугезына, кочана-кувавана, ачана-ава­на ончылно кугу титак. Шочмо йўлам кудалтыше да мондышо калык деч пўчкын кудалтыме осо гай лиеш. Тудо вес тўняште кугезе-влак коклашке ок логал да чонжо йот чон-влак коклаште йокрокланен чоҥештылаш тўҥа­леш... Тидлан кӧра, статистикым саемдаш манын, шкенан шочмо йўланам вияҥдыман. А пашам шукташ йоча-влак гычак тўҥал­ман...

Ильгиз Фаритович ден моло погынышо-влак тыгай умылта­рымашым тўткын колыштыныт да марий йўлам вияҥдаш кўл­мӧ дене келшеныт. Кертмышт семын полшашат сєреныт. Рай­он администрацийланат полшаш темленыт.

Варажым самарык-влак дене паша шотышто тўҥ специа­лист О. Биктубаева, «Еш» рай­он-влак кокласе рўдер-влакын представительышт, КДН да ЗП службын пашаеҥже-влак, Рос­сий МВД пашаеҥ-влак, муни­ципалитетласе врач-психиатр да тўҥ врач-влак выступатле­ныт да тўҥ специалистлан тўрлӧ йодыш-влакым пуэденыт. Ти­мербулатов Ильгиз Фаритович чыла йодышланат раш вашму­тым пуаш тыршен.

Мероприятий верысе краевед­ческий музейым ончымаш дене мучашлалтын. Уна-влаклан оҥай экскурсийым Марий историй да тўвыра рўдерын тўҥ специалист­ше А. Ибулаев эртарен.

В. КАМИЛЯНОВ.