«Пашаште эн тўҥжӧ - ответственность!»

Водитель, шофер… Моло деч ойыртемалтдыме, пеш проста профессий.Тиде тыгак мо? Мишкан селасе образований отделыште пашам ыштыше Валерий Иликаевичым ончен, тыгай иктешлымашым ышташ огеш лий. Вет тудо 51 ий машина рульым пўтыра.
Жап эрта, пўртўс вашталтеш, илыш ончыко кая, машина-влак уэмыт, лач руль воктене шинчыше еҥже тудак кодын.
В. Кибаев кугу стажан да опытан водитель, пашам йєратыше, но моткочак проста айдеме. Газетыш возаш нимом ыштен омыл, утларак кўлешан да пайдале моло профессий районышто шуко, манеш. Тудын мутшо дене келшаш гын, газетышке ик еҥ нергенат возаш амал уке. А амалым кычалаш тўҥалат гын, кажне айдемын пашаштыже муаш лиеш. Валерий Иликаевичын илыш корныжым шергалын, тыгай амалым кычал муна - 1 ноябрьыште образований отделыште пашам ышташ тўҥалмыжлан 31 ий темеш. Йыргешке дата огыл гынат, тынар ий ик верыште пашам ыштышым шуэн вашлият.
Уял кандашияш школым пытарен, Валерий йолташыж дене Кронштадтыш мореходный училищыш тунемаш кая. Мут толмашеш, корнылан ситыше оксам шкеак ыштен налын. Экзаменым сайын сдатлен, училищыш тунемаш пурен, но тудын йолташыже конкурсым эртен кертын огыл. Йот олаште шкет кодаш лўдмыж дене латвич ияш рвезе документшым налын да мӧҥгӧ пӧртылын. Конешне, аваже тыгай койышыжлан шылтален, вурсенат налын. Валерий жапым арам эртараш огыл манын, Пўрӧ олашке ДОСАФ-ыш тунемаш пура. 1971 ийыште водительский правам налеш. Ончылно Совет Армий вучен. Тудо Амурский областьыш мотострелковый частьыш логалеш. Автотягач водитель лиеш. Гаубица пушкым кондыштарен. Туштак тудо умылен, водитель деч моло профессий тудлан огешат кўл.
Армий деч вара райпошко водительлан пура. Тунам райпо начальниклан А. Т. Киреев ыштен. Лу ий ик кече гай эртен каен, варажым рўдӧ районный больницыш кусна. Умбакыжат туштак ышташ тўҥалеш ыле, очыни, но тудым партий райкомыш икымше секретарьым кондыштараш водительлан ўжыныт. «Волга» машинашке нигунам шичдыме В. Кибаев ончыч тореш лийын, но варажым келшен. Кужу корно, эре руль воктеке шинчаш ямде лийман. Чыла еҥын тыгай качествыже уке. «Пашаштыда нелылык вашлиялтын мо?» - йодам мый В. Кибаев деч.
- Уто нелылык лийын огыл. Но сутка мучко боевой ямдылыкыште лияш кўлын. Кызыт ятырлан ласкарак. Но тиде нигунам шерым темен огыл, мӧҥгешла кеч-могай ситуацийыште шкем кидыште кучаш туныктен. Паша сайын миен, происшествий лийын огыл, техника колыштын. Машина вет айдеме гаяк, шкеж деке сай кумылым, ончымым йодеш, варажым тудат тылат тыгак вашешта. Сандене кажне гана корныш лекме деч ончыч машинам ончем, кушто кўлеш шурупым пўтыралам, пеҥгыдемдем. Кушто гына коштын огынал, пасу корнылаште, яллаште кудалыштынна. Мӧҥгӧ пӧртылмеке, обязательно машинам мушкынам, эрденлан тудо чолгыж шинчен.
90-ше ийлаште элыштына неле саман лийын. Шуко предприятий петыралтын, райком омсашкат кугу кєгєным сакеныт, пашаеҥ-влак паша деч посна кодыныт. Валерий Иликаевич, конешне, паша деч посна шинчен огыл, но шкенжын «Волгыжым» чот сагынен, тудым РОНО-лан пуэныт. Тунам РОНО начальниклан А. А. Александров ыштен. Тушто кокымшо водительым налаш пунчалыныт. Йолташыже Валерийым напарниклан ўжын. Тыге 1991 ий 1 ноябрь гыч таче марте В. Кибаев образований отделыште пашам ышта. «Мый, очыни, образований системыште эн шоҥго водитель улам, можыч чумыр Башкирийыште. Кӧмыт дене мый пашам ыштенам, шукышт ынде коленыт. Шкемым моло пашаште нигунам ужын омыл, ўмыр мучко шке пашамым йєратенам. Чын, икана изиш гына паша гыч шым кай. Паша кеҥежым лийын. Андрей Александрович деч авам деке миен толаш пел шагатлан машинам йодым. Тудо пуэн. Мый кайышым, пакчаш шаваш вўдым нумальым, авам дене мутланен жап эртымым шижынат омыл. Кунам мый пашашке тольым, Андрей Александрович капка воктене вучен шоген да мыланем шагатшым ончыктыш. Чонлан тунар йєсын чучын колтыш, пуйто ала-кушто гулятлен коштынам. Пєлемышкыже пурышым да машина сравочым ўстембакыже пыштышым, паша гыч каем манын каласышым. Но мемнан вуйлатышына пеш мунло айдеме лийын. Умылыдымашым писын кораҥден. Пеш сай айдеме ыле, - манеш Валерий Иликаевич. - Кызыт мый тудын эргыже Сергей Андреевичын вуйлатымыж почеш пашам ыштем. Тудат сай вуйлатыше. Икана, тудо эше студент гына улеш ыле, мыскара семын «вес гана мыйымат шупшыкташ тўҥалат» манын ойлыш. Мый тудлан ту жаплан мый чал ўпан шоҥго коча лиям манын каласышым. Но мыскара чыныш лектын, шупшыктем», - воштылеш тудо.
В. Кибаев водитель-профессионал гына огыл, а моткоч поро чонан, чыла палыше, еҥым колышт моштышо айдеме. Водительын пашаштыже мо эн тўҥ манын йодмылан, Валерий Иликаевич тыге вашештыш:
- Пашаште эн тўҥжӧ - ответственность. Кеч-могай пашаште, кудыжым тый ыштет, порядке лийшаш. А водительын пашаже неле да лўдыкшӧ, паша деке мемнан кумылна деч еҥ-влакын илышышт шога. Моло водитель-влакым да йолешке-влакым пагалыман. Нигунам ида вашке. Тунам корныда эре ыҥгай лиеш.
Шарныза тидым, шерге автомобилист-влак! Пайрем дене!
Залия ГАТИНА.