Келшымаш
-2 °С
Пылан
Все новости
СПОРТ
22 Сентябрьыште 2022, 12:14

«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»

16 сентябрьыште Сабантуй олыкышто «Наций кросс - 2022» таҥасымаш эртен

«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»
«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»

«Мотор лийнет гын - куржтал! Ушан лийнет гын – куржтал! Виян лийнет гын – куржтал!» - ойленыт акрет грек-влак. Нуно чын лийыныт. Ала нунын шомакыштым шарналтен, ала чон шижмашышт почеш, тений еҥ-влак наций кроссышко пеш шукын погыненыт.
Йырым-ваш йоч-влак воштылмаш йоҥген, чыла вереат таза кап-кылан да чулым еҥ-влак койыныт. Нуным ончен, игечат чеверген да, мардеж йўрым поктен колтымеке, кече шыман ончалын.
Калык тыгай мероприятийлашке чулымын коштмаш куандара, а йоча-влак кумылын мийымаш куаным эшеат чот артыра. Тыгай мероприятйлаште йоча-влак, кугыеҥ-влакым ончен, спорт дене кылым кучаш кумылаҥыт, а кугыеҥ-влак изирак-влаклан сай пример лияш тыршат.
«Наций кросс - 2022» торжественный погынымаш гыч тўҥалын. Тушто спортын да физкультурын йолташыже-влакым ондак Мишкан район МР администраций вуйлатышын икымше заместительже Лариса Александрова саламлен. Саламлымашке тыгак районысо физический культура, спорт, туризм да молодежный политика шотышто комитет председатель Николай Зайнитдинов ушнен.
- Чыландамат чапле пайрем – Куржталме кече дене саламлем! – каласен шкенжын выступленийыштыже Н. Зайнитдинов. – Таза илыш – ончыкылыкын негызше. Чылаландат тазалыкым, чолгалыкым да спортышто сеҥымашым тыланем. Тек тиде кечын эн писе да виян-влак сеҥат. Но моло-влакланат тургыжланыман огыл – «Наций кроссышто» сеҥалтше-влак огыт лий. Ме таче рекорд верч огыл, а тазалыкна верч куржына. Пырля-пырля куржын, икоян, чонна дене виян, нелылыкым сеҥаш ямде улмынам ончыктена.
Старт деч ончыч Николай Анатольевич погынышо-влакым таҥасымашым эртарыме радам дене палдарен. Тўрлє ийготан-влак тўрлӧ кужытыш куржыныт. Изирак йоча ден илалше-влак ик километрым куржыныт гын, самырык-влак – кок але кум километрым. Кӧн дистанцийым куржын эрташ вийже ситен огыл, финиш деке вашкыде ошкылын кертын. «Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына», - ушештарен икмыняр гана Н. Зайнитдинов.
Старт деч ончыч спортсмен-влак регистрацийым эртеныт да номерым налыныт. Тыглай еҥ-влак тазалык верч куржыныт гын, спорт дене пеҥгыде кылым кучышо-влак ГТО нормым сдатлаш ямдылалтыныт да разминкым чулымын ыштеныт.
«Наций кроссышко» поро йўла почеш районысо предприятий, организаций, учреждений пашаеҥ-влак лектыныт. Тыгак йоча, профессиональный спортсмен да кумылан тыглай еҥ-влак ушненыт. Эн шуко, конешне, тунемше-влак лийыныт. Тидыже тыгак лийшаш, вет школышто тунемме жап – эн чолга да чулым пагыт. Тыгай мероприятий-влак нунылан моткоч кўлешан улыт – нуно ўдыр-эрге-влакым спорт дене кылым кучаш кумылаҥдат, сеҥаш туныктат.
Кросс эн изи участник-влак куржмаш гыч тўҥалын. 6-8 ияш-влак 1000 метрыш куржыныт. Нунын почеш тиде дистанцийышкак 9-10 ияш-влак лектыныт. А 11-12 ияш-влак уже 1,5 километрыште чолгалыкыштым да писылыкыштым ончыктеныт.
2000 метран дистанцийыште 13-15 ияш ўдыр-эрге-влак, 16-17 ияш ўдыр-влак, 18-19 ияш ўдырымаш-влак, 40-49 ияш ўдырамаш ден пӧръеҥ-влак, 50-59 ияш пӧръеҥ-влак таҥасеныт.
3000 метран дистанцийым 16-17 ияш рвезе-влак да 18-39 ияш пӧръеҥ-влак сеҥеныт.
50-54 ияш, 55-59 ияш, 60 ияш да кугурак ўдырамаш-влак, 60-69 ияш пӧръеҥ-влак, 70 ияш да кугурак пӧръеӧ-влак 1000 метр кужыташ дистанцийым сеҥышаш лийыныт. Ик километрыш тыгак чумыр куржмашым эртарыме. Тушто, ийготым ончыде, чыланат иканаште куржыныт.
Куржмаш пайрем спортсмен-влаклан веле огыл, йоча-влакым кондышо ача-ава-влак ден туныктышо-влакынат кумылыштым нєлталын. Нуно шке куржын огытыл гынат, йоча-влакым писынрак куржаш таратеныт. Поснак – финишыште. Мутланыме годым туныктышо-влак тыгай мероприятий-влакын моткоч кўлешан улмыштым палемденыт да нуным чўчкыдынрак эртараш йодыныт. Йоча-влакым спорт дене кылым кучаш эн чот, конешне, ача-ава-влак кумылаҥдат. Сандене ача-ава-влаклан спорт дене пеҥгыдырак кылым кучаш тыршыман.
Кроссышто куржшо илалше-влак нергенат посна мутым каласыде кодаш ок лий. 70 ияш да кугурак-влак коклаште ик километрым Метръялыште илыше Анна Петровна Русиева чулымын куржын эртен. Тудын дечын примерым гына налаш кодеш. Моло илалше-влакат дистанцийыштым чолган эртеныт.
Ял ден школ-влакым шотыш налаш гын, поснак Кугу Соказа, Пўнчер, Изи Накаряк, Монар, Тымбай, Татарбай ял-влакым палемдыме шуэш.
«Наций кросс» таҥасымаш веле огыл, тыгак социально кўлешан событий. Тудын тўҥ цельже – калыкым таза илышым илаш, физкультура дене кылым кучаш кумылаҥдаш да Российыште илыше калык-влакым иканаште ик ой дене ик мероприятийыш лукташ.
Куржмашын тазалыкым пеҥгыдемдымыже нергенат посна мутым каласен кодыман. Куржталмаш организмын ятыр функцийжым вияҥда: вўр писынрак модеш, айдеме сайынрак да куштылгынрак шўла, лулеге пеҥгыдемеш, чогашыл-влак вияҥыт, иммунитет саемеш да моло.
Эше куржмаш ГТО ВФСК нормативым сдатлыме годымсо ик текшырымаш. Тидлан кӧра «Наций кроссышто» куржшо-влак шукын тиде кечын ГТО-м сдатлаш лийыныт. Тыште ийгот шотышто кажне группын дистанцийже тўрлӧ лийын.
Куржмашке Мишкан рўдӧ районный больницын тўҥ врачше Валерий Гареев ушнен. Тудо спорт дене пеҥгыде кылым куча. ГТО нормативым гын шєртньє знаклан сдатлен.
Тиде кечын ГТО нормативым спортсмен-влак веле огыл, тыгак район администраций пашаеҥ-влакат сдатленыт.
Мероприятий куржмаште сеҥыше да призовой верлам налше-влакым палемдымаш дене мучашлалтын.
Светлана ТОЙМУРЗИНА.

«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»
«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»
«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»
«Ме рекорд верч огыл, а тазалык верч куржына»
Автор:Светлана Тоймурзина