Педагог, активист, писатель

Илыш да паша
Тудо Башкир АССР Мишкан районысо Мишкан селаште шочын. Школ деч вара Йошкар-Олаште МарГУ-н биохим факультетыштыже тунемын. Студент жап могай шарнымашым коден? Лекций, семинар, стройотряд дене Шернур районыш да Астрахань областьыш мийыме, Марий Элысе Курык марий районышто, Туркмен ССР-ште вер-шєр-влакым шымлыме экспедиций, Юл энерыште практика. Тудын диплом пашаже Марий Элысе Йошкар книгашке пурен. Студент жапыште ончыкылык ватыж дене палыме лийын. Тудо Марий Элышке Луган областьысе Ровеньки ола гыч тунемаш толын улмаш.
Республикыште карьер тошкалтышда кушеч тўналын, манын йодмылан, ик жаплан шыпланыш, ала-мом шоналтыш. Жап неле лийын - кодшо курымысо 90-ше ийла. «Волжсккий районышто образований отделыште ыштенам. Райисполкомын заворгшылан шогалтышт…Обшияр школ директор лияш келшышым, вара образований отдел вуйлатышын заместительжылан кусарышт…», - шарналта педагог.
Школышто пашам ыштымыж годым йоча да туныктышо-влакын газетыштым лукташ тўналын, тудым Волжский типографийыште печатленыт. Россий Федераций образований да наука министерствын темлымыж почеш образований системым вуйлатыше-влак линий дене «Лидеры XXI века» ик ияш российско-американский курсым тунемын.
1997 ийыште Ишалин Марий Эл Республикысе образований министерствыште тўшка да кўрылтдымє сектор вуйлатышылан, национальный йодыш-влак сектор вуйлатышылан, образованийыште национальный йодыш шотышто тў‰ специалист-экспертлан ыштен. Министерствыште 17 ий пашам ыштен. Тушто пашам ыштымыж годым аспирантурым тунем лектын. Шум аткече еда ныл ий Йошкар-Оласе 18 №-ан школышто элективный курсым намиен, туштак школьный газетым луктын.
«2004 ийыште педагогика наука кандидат ученый степеньым налаш диссертацийым аралышым. Научный вуйлатышем В. Н. Зайцев ыле. Пеш палыме ен. Тудо Россий просвещенийын 200 ияш историйышкыже пурталтын», - манеш мыйын героем.
2005 ий мартыште Наука да искусство Петровский академийын член-корреспондентшылан (Санкт-Пет ербург ола) сайленыт. Ишалин - лу утла научный пашан авторжо, Сомбатхейыште (Венгрий), Таллиныште (Эстоний) да моло тўнямбал конференцийлаште участвоватлен. «Лу утла научный паша - шукыла ок чуч, но кажне паша ше‰гелне ученый да педагогический институтын студентше-влакын, школьник-влакым туныктымо качество шотышто педагогика кафедрын, республикысе общеобразовательный учреждений-влакын, школ-влакын тыршыман пашашт. Мемнан шуко пашана «Народное олбразование» Всероссийский журналыште савыкталтын, - ешара Ишалин. - Икана республикын чапшым Москваште образований шотышто Европысо советын заседанийыштыже араленам. Мыйын выступлением участник-влаклан туге келшен, директорат вес заседанийым Марий Элыште эртараш пунчалым луктын. Шкенан министерствыш пєртыльым… Конешне, сайын выступатлымемлан мыйым «мок талтышт». Но мемнан дене заседаний лие. Тудым «Кленовая гора» санаторийыште эртарышна. Тиде погыныш чумыр элна гыч историй дене специалист-влак погыненыт. 5 кусарыше пашам ыштен».
2014 -2018 ийлаште Анатолий Сергеевич МарГУ-н национальный культура да межкультурный коммуникаций институтын преподавательже лийын.

Творчествылан жап
- Илыш ик гана пуалтеш, сандене чыла огыл гынат, шуко ыштен кодаш кўлеш. Мемнам тыге тыныктеныт, меат тыгак туныктена. Тидыже, очыни, мыйын кочам - Ишкузин Ишале Ишкузинович дечак тўналын. Тудо кодшо курымын кумлымшо ийлаштыжак Мишканыште, районный газетыште пашам ышташ тўналын, - ойла Анатолий Иалинович.
Анатолий Ишалинович у курым тўналтыш гыч «Ончыко» журнал дене пе‰гыде кылым кучаш тўналын. Лирический почеламут-влакым, «Томаша», «Шарнена-мутланена», «Шкенан рвезе» ойлымаш-влак савыкталтыныт. 2009 ийыште «Пиалан лийза!..» роман-трилогийын журнальный вариантше савыкталташ тўналын. Тиде жапыште автор министерствыште пашам ыштен, сандене шке произведенийжым шояклўм (псевдоним) дене савыкташ шонен пыштен. Анатолий Сергеевич литературный псевдонимлан пугачев восстаний жапыште пошкырт марий-влакын сотникышт Турай (але Тулай) лўмым налын. Мемнан геройнан мутшо почеш, Тулай пеш келге тукымвожан айдемым ончыкта.

Икымше роман
«Пиалан лийза!..» книга 13 ий жап возалтын. Повесть семын тўналме, но роман-трилогий марте кушкын. Тиде книгам образований система нерген гына манаш огеш лий. Чын, тыште школ, тунемше, туныктышо-влакын илышышт, 1990 ийлаште образований отделыш толшо неле пагыт, образований министерствын йєсє жапше, тиде але вес служебный кресло верч кучедалме ончыкталтыныт, но… Но роман-т рилогий - тиде мемнан илыш философийна, тиде айдемын пиалжне нерген, кажне енын - тудо йоча але обрзований системын айдемыже, туныктышо але школ орол, директор але министр лийже - шонкалымаш!..
Иктым палемдыман: автор образований системын чыла тошкалтышыжым эртен, чылажымат раш да чын ончыкташ тыршен. Эсогыл романын мучашыжат куандарен-єрыктара: «Аполог: а мо тугай пиал?» (Аполог - притча, иносказательное нравоучительное произведение). Тидыже йўлаш пурышо эпилог олмеш. Тыштат Анатолий Сергеевичын ойыртемже коеш: тудо айдемым пагала, лудшыжо ончылно чал вуйжым сава,

Лишыл енже да шочшыжо-влак
Анатолий Ишалин: «Мыйын ешем - тиде ватем Татьяна (тудо туныктышо), Ирина ден Елена ўдырем-влак, Алексей, Саша да эше ик Саша, эше чыланан йєратыме изи Мария, йєратыме кок вене. Нуно, тыгак Ежовышто йолташ да пошкудо-влак - тиде мыйын поянлыкем. Республикысе калык художник Иван Ямбердовым, тыгак Виталий Михайловым, Аркадий Курочкиным, Михаил Матвеевым жа шуко-шуко молымат шарналтем. Мыланем эн ончычак Иван Ямбердов акрет годсо Мари ола-государство нерген ойлен. 2021 ий гыч «Кудо» роман-притча дене пеш виян пашам ыштем. Тиде мемнан нерген, марий-влак нерген, мемнан вожна, мемнан философийна нерген роман».

Мер илыш
Анатолий Ишалин Марий калык конгрессын исполком членже. Тудо тыгак Ежовыште йоча да ветеран-влак дене вашлиймашлам эртара. Тиддеч посна тений Москваште Йошкар площадьыште, Башкортостаныште эртыше марий культура кече-влак кышкарыште Мишканыште книга презентаций-влакым эртарен. «Сылнымут шыже - 2023» республиканский семинарыште участвоватлен. Тений шыжым Бауманский лицейыште республикысе писатель да поэт-влак дене пырля «Волгенче» виш региональный рўдерыште талантан йоча-влак дене пашам ыштен.
- Марий калыкын XI Погынжын делегатше семын «Марий Эл» газетыште (2021 ий август) марий йылме да литература дене учебник-влакын кўлешлыкышт, Российыште марий-влак илыман регионлашке нуным колтымо нерген материалым савыктышым. Мер Ка‰ашын Мишканыште эртыше пленумыштыжо активын йодмыж почеш тиде йодыш дене кум секцийыште выступатленам. Тиде проблема ожсекак пўсын шога, - ойла Анатолий Ишалин.
Тудо, моло писатель-влак семынак, марий йылмын ончыкылыкшо верч тургыжлана. Пеш чот чамана, марла лудшо да ойлышо-влак шагалем толыт. Мер пашажым шочмо йылмым, культурым арален кодымашке, йоча ден кугые‰-влаклан тудын моторлыкшым умылтарымашке виктара.