«Путник» рўдерыште онлайн-туныктымаш да воспитатлымаш
Ту жапыште кажне педагог тунемше-влак дене очно пашам ышташ кумылан лийын. Но илышышкына шучко пандемий шеҥын пурымылан кӧра мыланна дистанционный йӧнлан писын тунемаш логалын. Пашам тыге ыштымаш шуко педагоглан йӧндымӧ гына огыл, а йӧршын у шўлышан лийын.
Республикысе Образований да наука министерство ден Образованийым вияҥдыме институт кўчык жапыште туныктымо у йӧныш куснаш методический темлымашым савыктен луктыныт, тыгак образовательный платформа дене палдарыме икмыняр вебинарым эртареныт. Республикысе ешартыш образованийым пуышо кажне учреждений шке сайтыштыже «Дистанционный туныктымаш» ужашым почын. Тушто у йӧн дене пашам ыштыме эн сай практика-влакым вераҥденыт. Кок арня карантиныште шинчыме жапыште педагог-влак- лан улшо чыла материал дене пашам ыштеныт, йоча ушем-влакын программыштым шкалан келыштареныт да тунемше-влак дене кылым кучымо йӧным ойыреныт.
У йєныш куснаш куштылго лийын огыл. Вет ешартыш образований манмыжак ончыкта, йоча-влак тушто тунемме деч яра жапыште заниматлалтыт. Ме палена, ешартыш образованийыште дистанционный туныктымашке куснымаш школ-влак дене ик жапыштак эртен. Тыште у йӧн дене пашам ыштымаште икымше проблема шочын. Педагог-влаклан онлайн-занятийым эртараш темлыме жапыште йоча-влак лектын шуктен огытыл. Адакшым тыгай занятийлам эртараш тыршыме чылаж годым шотыш толын огыл. Образовательный процессын участникше-влакын оборудованийышт да интернетын качествыже тидлан келшен толын огытыл. Сандене «Путник» рўдерын педагогшо-влак коклаште электронный кейс манме йӧн утларак вияҥын. Кейслаште чўчкыдынак эртыме тема дене видеоролик-влак, презентаций але интернет ресурсышто улшо ссылка лийыныт. Теорий деч посна рвезе-влаклан практический шинчымашым пуаш тыршыме. «Whatsap» да «ВКонтакте» мессенджерлаште педагог-влак фото да видео материал-влакан паша-влакым налыныт. Онлайн йӧным ойырен налше педагог-влак йоча-влак дене Zoom платформышто але Ufanet дене кылым кученыт. Южгунам кагаз кейс денат пашам ышташ логалын. Тунемше-влакым кумылаҥдышашлан да шуктымо пашалан отчетым ыштыме семын «Путник» рўдерын группыштыжо «ВКонтакте» социальный сетьыште эртарыме занятий-влак нерген информаций-влак чўчкыдын савыкталтыныт.
Тыге, мутлан «Спортивный туризм» да «Самырык турист» йоча ушемлаште тунемше-влак (педагог-влак Д. Алиева, И. Зайнитдинов, А. Ибаев) турист кылдыш-влакым кылдаш, турист муро-влакым мураш, азимутым палемдаш да суртышто ориентироватлалташ тунемыныт. Вийым шуарымым ик татланат чарнен огытыл. Юнармеец-влак (педагог Е. Биктышева) походный условийыште вўдым эрыкташ тунемыныт, почеламутым возымо конкурслан ямдылалтыныт, «Шарнымаш пырдыж», «Колыдымо полк», «Сеҥымаш открытка» районный да республиканский акцийлаште участвоватленыт. «Родное слово» кружокышто йоча-влак педагогышт О. Небогатикова дене пырля у йӧн дене пашам ышташ - лэпбукым ышташ тунемыныт. «Музееведение» кружокын занятийыштыже тунемше-влак педагогышт В. Апсатаров дене пырля БР-се музейлаште виртуальный экскурсийыште лийыныт. «Самырык стрелок» да «Юнармеец» йоча ушемлаште (педагог В. Садовский) йоча-влак «Мемнан оружийна» сўрет конкурсышто участвоватленыт, участкын планжым сўретленыт, карт дене пашам ыштеныт. Моло кружок-влакат шке пашаштым сайын шуктеныт.
Онлайн йєн дене йоча ушемлаште занятий-влак гына огыл, тыгак тўрлӧ мероприятий-влак эртаралтыныт. Дистанционно тунемме икымше кечылаштак, 4 гыч 12 апрель марте, «Путник» рўдерыште тунемше-влак коклаште «#ПутникДома#спортивныйтуризм» лўм дене Первенство стартым налын. Йоча-влак да нунын ача-авашт организатор-влакын темлыме упражненийым пел минут жапыште шуктеныт: приседаний, отжиманий, берпи (пилометрический упражнений, тушко тӧрштымаш, планка да отжиманий пурат). Чыла тидым видеош возеныт, вара «ВКонтакте» социальный сетьышке ончыктымо хэштегышке луктыт. Первенствын итогшо почеш 8-9 ияш участник-влак коклаште 1-ше верым К. Яикбаева, 2-шо верым В. Байрамова налыныт. Ты ийготан эрге-влак коклаште Я. Алиев икымше верым налын. 10-11 ияш ўдыр-влак коклаште Д. Шамукаева - 1 вер, А. Айкашева - 2 вер. Эрге-влак коклаште Д. Кансияров - 1 вер, П. Айгузин - 2 вер. Ача-ава-влак коклаште икымше верым Н. Кильдиярова налын.
«Путник» рўдерыште тунемше-влак коклаште 25 гыч 29 апрель марте Кугу Отечественный сарлан лўмлалтше «Давайте, никогда об этом не забудем!» викторина эртен. Тушто 50 тунемше участвоватлен. Сеҥыше ден призер-влак- лан электронный сертификат пуалтын.
«Путник» рўдер кажне ийын районысо йоча-влакын кеҥеж канышыштышт чолган участвоватлен, тиде ият ойыртемалтын огыл, лач форматше гына весе лийын. 2020 ий 15 июньышто «Мы вместе - 2020» икымше онлайн лагерь почылтын. Суртыш мийыше лагерь. Мемнан педагогна-влак Андрей Ибаев, Диана Алиева, Инна Зайнитдинова лагерьым тыгай йӧн дене почмаште икымше лийыныт. Почмаш ZOOM платформышто эртен. Тушто «Путник» йоча-юношеский туризм да экскурсий рўдерын директоржо В. Князев жапым веселан эртараш, чыла моштымашым кучылташ, тазалыкым пеҥгыдемдаш, сайын канаш да у йолташ-влакым муаш тыланен. Онлайн-сменын программыже тўрлӧ спортивно-познавательный, шуаралтме мероприятий да модыш-влаклан поян лийын. Кажне кечыже ончычсо деч ойыртемалтын.
3 гыч 7 август марте «Мы вместе - 2020» лагерьын кокымшо сменыже пашам ыштен. Тушто каныше-влаклан тыгай тематический кече-влак темлалтыныт: «Мый - эколог», «Мый - фотограф», «Мый - краевед», «Мый - турист», «Мый - юнармеец». Лагерьын чатышкыже кажне кечын у видео-влак пурталтыныт. Тушто педагог ден «Путник» рўдерын методистше-влак мастер-классым ончыктеныт, заданий-влакым пуэныт.
Иктешлен тыге каласаш лиеш, онлайн лагерь - йочалан карантин жапыште жапым веселан да пайдалын эртараш моткоч сай йӧн. Тўҥжӧ - йоча умылен налеш - компьютер модыш гына огыл, а творческий проект-влакым ыштыме паша инструмент.
«Мы вместе - 2020» лагерьын программыж нерген каласен кодаш кўлеш. Тудым «Путник» рўдерын методистше-влак 5 гыч 17 ияш марте йоча-влаклан ямдыленыт. Кок смена пашам сайын ыштен, сандене республиканский программа да «Лучшая программа организации отдыха детей и их оздоровления Республики Башкортостан» методический разработка конкурсыш ушнаш кумылаҥна. Конкурсым Башкортостан Республикысе Образований да наука министерство 2020 ий 22 гыч 30 сентябрь марте эртарен. Жюрилан ончаш 41 конкурсный паша пурен. «Путник» рўдер «Программы онлайн-смен детских лагерей различной тематической направленности» номинацийыште участвоватлен. Тиде программа призер радамыш лектын да 3-шо вер дене палемдалтын.
«Путник» рўдер районышто тўрлӧ муниципальный мероприятий-влакым организоватлыше семын палыме. Нине паша-влакым у йӧн денат шуктымо. Ончылгоч палемдыме чыла мероприятий эртен.
Мемнан тунемшына ден педагогна-влак республиканский да всероссийский конкурслаште участвоватлат. Дистанционно пашам ыштыме жапыште ятыр сеҥымаш ден кўкшӧ результат-влакыш шумо. Йочам аралыме тўнямбал кечылан лўмлалтше «Дорога детства» республиканский туристско-краеведческий интернет-викториныште Д. Шамукаева, Н. Килинбаев, А. Килинбаева, Р. Байбулатов, А. Айбердина сеҥышыш лектыныт. 1941-1945 ийласе Кугу Отечественный сарын историйжым палыме шотышто школышто тунемше-влак коклаште эртарыме республиканский конкурсышто 1 №-ан лицейыште тунемше Ю. Петрова 2-шо верым налын. «Шочмо элемлан мурым мурем» республиканский туристско-краеведческий конкурсышто З. Зарипова (вуйлатышыже-влак Е. Биктышева, А. Шамшитова) сеҥышыш лектын.
30 ноябрь гыч 6 декабрь марте «Безопасность школ» всероссийский таҥасымашын республиканский этапше эртен. Таҥасымашын икымше этапыштыже «Командын презентацийже», «ОБЖ», «Икымше полышым пуымаш» конкурс-влак лийыныт. Икымше этапын итогшо почеш участвоватлыше команда-влак кокла гыч пелыже гына кокымшо этапыш вончен. Мишкан районын чапшым «Путник» рўдерын командыже арален. Тушто М. Имаев, М. Апсаликов, Е. Адышев, Н. Гизетдинов, Д. Айкашева, И. Шамсутдинова лийыныт. Командын вуйлатышыже-влак Диана Алиева, Инна Зайнитдинова, Андрей Ибаев. Мемнан командына кокымшо этапыш вончен. Кокымшо этапын итогшо почеш мемнан команда той призер лийын.
Тыгеракын, тунемме процессым кўрлаш огыл манын, «Путник» рўдерын коллективше пандемий условийыштат йоча-влаклан у шинчымашым пуаш тырша. Но тидын годымак меат, педагог-влак, йоча-влакат, нунын ача-аваштат ончычсо семынак тунемме кабинетлаште очный йӧн дене тунемаш тўҥалмым шўм вургыж вучена.
Ангелина ШАМШИТОВА, «Путник» рўдерын методистше.