Алан ўмбалсе сонарпыл

Кажне еҥлан Шочмо Эл шочмо вер гыч тўҥалеш. Чонлан лишыл, шергакан да палыме верлам йӧратымаш, Шочмо Элым-Российым йєраташ кумылаҥда. Кӧ шочмо верын, шочмо школын, ялын историйжым, геройжо-влакым, уста калыкше нерген ок пале гын, тудо Шочмо элын, государствын историйжым пален ок керт. Чылажат шочмо вер гыч тўҥалеш!
Мемнан Лепешкан мландынат эллан шуко сай да поро, пашаче да тыршышан еҥым пуэн. Нуно, тўрлє вере илат гынат, ямле да поян шочмо вернам йєратат. Уста да шочмо элым йӧратыше калыкем нерген возаш пеш шуко жап кўлеш. Кызытеш ик пагалыме землякна дене палдарынем. Тиде – Русиева Людмила Аблековна, Башкортостан Республикын сулло туныктышыжо, почеламутым возгалыше, шочмо ялнан историйжым шымлыше. Тидлан амалжат уло.
Людмила Аблековна 7 сентябрьыште 65 ияш лўмгечыжым палемден. Уло ял калык лўм дене эртыше юбилейже дене шокшын саламлем. Сай тазалыкым, кужу ўмырым тыланем.
Людмила Аблековна поро кумылан, весела, ушан, шке шочмо вержым, калыкшым пеш чот йӧратыше да пагалыше еҥ. Ӱмыржын шукырак жапшым Чорай селаште ила гынат, шочмо Лепешкан ялжым нигунамат ок мондо. Ялысе илыш да вашталтыш, калык нерген эре пален шога. Шочмо верышке унала толын коштеш, телефон денат йыҥгырта. Йоча, школыш коштмо да рвезе годсо жапшым эре порын гына шарна.
Людмила Аблековнан тўҥ сомылжо – туныктышо. Чорай кыдалаш школышто 33 ий пашам ыштен, тушеч 21 ий марий йылме ден литературым туныктен. Йоча-влакым шочмо йылмым йєраташ, аралаш, тунемаш кумылаҥден моштен, марий культур дене палдарен да йылме гоч марий калыкым пагалаш туныктен. Тунемшыже- влакат районысо да республикысе конкурслаште гына огыл, тугак Россий кўкшытыштє эртарыме конкурс да олимпиадылаште эре сеҥышыш лектыныт. Людмила Аблековна пашаштыже тыршышан да уста, йєратыме пашажым сайын шуктышо улмыжлан 1997 ийыште «Башкортостан Республикын сулло туныктышыжо» почетан лўмым налын. А 2007 ийыште Россий Федераций Президентын Грантшын «Лучший учитель РФ 2007 года» обладательже лийын. Башкортостан да Марий Эл республик-влакын, Мишкан районын почетный грамотышт да Тауштыме серышыже-влакым ик гана веле огыл налын.
Йоча-влакым марий йылмым шымлаш да тунемаш веле огыл, тугак нуным сылнымутым йєраташ да возаш туныктен. Тыгодымак шкежат почеламут-влакым возен шоген. Ятыр жап Людмила Аблековна почеламутлажым нигєлан ончыктен, нигушан печатлен огыл. Тудо жапын-жапын чонышто погынышо чон ласкалыкым, куан ден шўлыкым, неле ойгымат, тўрлє шонымашымат шўмжо гыч кагаз ўмбак луктын пыштен. Но шўм-чон саска эре ўмылышто киен ок керт – тўжваке лектеш. Поэзий дене таҥлалтше туныктышат южо возымыжым марий газетлашке колташ тўҥалын. Почеламутшо-влак тўҥ шотышто «Чолман», «Кугарня» газетлаште лектыныт, ик кугу аршашыже «Мишкан – мыйын шулдыр» тўшка сборникыш пурен.
Поэзийым тудо школышто тунеммыж годымак йӧратен, тугодым серыме пашаж гыч икмынярже аралалт кодын. Тиде почеламутшо-влак «Сонарпыл кўвар» почеламут сборникышкыже пуреныт.
«Сонарпыл кўвар» почеламут сборникше 2005 ийыште Йошкар-Олаште савыкталтын. Тиде сборник – Людмила Аблековнан кумло ий утла жапыште возымыж гыч пырчын-пырчын чумырымо муро аршашыже. Тыште самырык ўдырын шижмашыже гыч тўҥалын, ўдырымаш-аван еш да пелаш, сурт да икшыве-влак верч чон вургыжмыжо, куанымыже да ойганымыже, пиал да эсенлык нерген шонкалымыже нерген почеламут-влакым чумырымо. Шочмо ялже, калыкше нергенат ятыр почеламутым кугу кумыл дене возен. Шке шочмо ялже да калыкше дене кугешнымыже раш коеш. Уста туныктышо да поэтесса марий йылмым да марий культурым вия‰дымаште тыршымыжлан Яныш Ялкайн премий дене палемдалтын.
Людмила Аблековна Алан псевдоним дене воза. Алан - тиде пеледышан чевер олык. Тудо тугакшат мотор. А алан ўмбалан сонарпыл волгалтеш гын, мыняр сєраллык ешаралтеш! Людмила Аблековнат, сонарпыл семынак, куаным, порылыкым, йӧратымашым, пагалымашым еҥ-влаклан пӧлеклен шога!
Кызыт Людмила Аблековна сулен налме канышыште улеш. Но туге гынат жапым яра ок эртаре. Шочмо кундемнан историйжым да ялысе уста еҥ-влак нерген шымлымаш пашам шукта. Шоҥго еҥ-влак деке коштын, мутланен, шуко материалым поген. Погымо материалже посна книга дене печатлен лукташат сита. Ӱшанен кодына, Людмила Аблековнан тиде кўлешан пашаже лудшо деке миен шуэш.
Теве тыге ила да пашам ышта Лепешкан ялеш шочшо, проста марий ешеш кушшо ўдыр, марий калыкым мокта да шочмо элже дене кугешна. Меат тудын дене кугешнена.
Виктория ИВАНОВА, Лепешкан ял.