Келшымаш
+21 °С
Пылан
Все новости
Тӱрлӧ
15 шорыкйол 2021, 14:14

Еш илышын шӧртньӧ летописьше

Мужыр дене илымылан витле ий - тиде кугу поянлык. Пел курым пырля илыше еҥ-влак вашла йӧратымым, пагалымым, ўшаным пашашт да илышышт дене доказатленыт. Нуно пырля шуко ыштеныт да шуко чытеныт. Тынар жап пырля илыше мужыр еш эре кугу пагалымашым шочыкта.

Еш илышын шӧртньӧ летописьше
Мужыр дене илымылан витле ий - тиде кугу поянлык. Пел курым пырля илыше еҥ-влак вашла йӧратымым, пагалымым, ўшаным пашашт да илышышт дене доказатленыт. Нуно пырля шуко ыштеныт да шуко чытеныт. Тынар жап пырля илыше мужыр еш эре кугу пагалымашым шочыкта.
Григорий Ибаевич ден Оля Шайкиевна Ибаевмыт витле ий ончыч 13 декабрьыште возалтыныт, а 30 декабрьыште кугу марий сўаным ыштеныт да ўмыр мучко икте-весым йєратен илаш товатленыт. Товатлыме мутыштым тўрыс шуктеныт, нуно тачат вашла йӧратен илат. Нунын ныл ўдырышт да кандаш уныкашт уло. Тынар кужу жап пырля илат гынат, шинчашт теҥгече гына палыме лийшыла йўла. «Витле ий шиждымын эртен кайыш. Пел курым кидым ваш кучен ошкылынна. Эн тўҥжӧ, илыш деке интересым йомдараш огеш кўл, тугак икте-весым пагален, икте-весым аклен илыман», - маныт юбиляр-влак.
Вате-марий коктынат Монар гыч улыт, икте-весым изинекак паленыт. Григорий Ибаевич шуко икшыван ешыште визымше йоча лийын. А Оля Шайкиевна аважын ик ўдыржє веле улмаш.
Монар кандашияш школым тунем пытарымеке, самырык-влак Пўрӧ оласе тунемме заведенийлашке каеныт. Ӱдыр ГПТУ-шко пурен да бухгалтер профессийым налын, рвезе 26 №-ан СПТУ-што кумда профилян тракторист лийын. Пўрӧ корно самырык-влакым лишемден, варажым коклаштышт йӧратымаш тулым шочыктен.
Дипломым налме деч вара рвезым армийыш налыныт. Рига олаште служитлен. А Оля шочмо Аптыкаев лўмеш колхозышкыжо пӧртылын да бухгалтерлан ышташ тўҥалын. Йӧратыме рвезыж дене серыш гоч кылым кучен.
Армий деч вара Григорий шочмо кундемышкыже пєртылын да шке специальностьшо дене пашам тўҥалын. Тудо сулен налме канышыш лекмешкыже трактор дене пашам ыштен.
1970 ийыште самырык-влак ешым чумыреныт. Нуно ўдырын аваж дене иленыт. 1973 ийыште тошто пєртым уэмденыт, а 1986 ийыште у пєртым чоҥеныт. Тушто кок шоҥго аваланат вер ситен. Мужыраҥме деч вара кок ий гыч самырык-влакын ўдырышт шочын. Тудлан Алена лўмым пуэныт. Кызыт тудо пелашыж дене Пўрє олаште ила. Повар лийын пашам ышта.
Ешыште кокымшо ўдыр йочалан Ирина лўмым пуэныт. Тудат Пўрӧ олаштак ила, медколледжыште воспитательлан ышта. Эля ўдырышт еш пыжашым Мишканыште оптен, «Солнышко» йоча садыште пашам ышта. А эн изи Катя ўдырышт Екатеринбург олаште йоча садым вуйлата. Ӱдыр-влак коча-кувавалан ныл эрге уныкам да кок ўдыр уныкам пӧлекленыт.
Колхозышто Ибаевмыт эре ончыл радамыште лийыныт. Вет изинекак пашалан тунем кушкыныт. Садлан колхозыштат, шке суртыштыштат чыла сомылым ыштен шуктеныт. А телым яра жапыштышт портышкемым ыштеныт: шке ешыштлан ситареныт, заказ почешат ты сомылым шуктеныт.
Ийготышт кугу гынат, нуно тачат яра огыт шинче. Кеҥежым пакчаште да садыште тыршат, телылан тўрлӧ йӧрварым ямдылат. Поҥгым да мӧрым погаш кошташ йєратат. А сурт оза ватын пеледышыже мыняре… Тӧрза лондемлаште, ўстелыште яра вер уке гаяк. А кеҥежым садыште да оралтыште пеледыш-влак одарланен кушкыт. Озанлык оралте, пытартыш ийлаште нужнаҥын гынат, яра ок шинче. Кок казам ашнат, кеҥежлан индоуткым да бройлер чывым налыт. «Ийгот шкенжыным налеш», - маныт оза-влак.
Сурт оза мўкшым онча, а пелашыже ургаш йӧрата. Тазалык ожнысо гай огыл, но нуно пырля чыла нелым сеҥат.
Витле ий - тиде кужу жап, но тудат моткоч писын эртен кая улмаш. Шарнымаште эн пиалан, эн волгыдо жап-влак гына аралалт кодыт, а нелыже, ойгыжо жап эртыме семын уш гыч ўштылалтеш.
Йӧратымаш да ўшанымаш - шӧртньӧ юбиляр-влакын илышыштышт тиде кок шижмаш эн тўҥ верым налын шога. Тиде кызытсе самырык тукымлан эре пример лийшаш.
Венера АГЛЯМОВА.